1 9 58-yilning 2 8 -s e n ta b rid a F ra n siy a d a y angi
Konstitutsiya qabul qilindi. Bu — Fransiya tarixida
B eshinchi R espublikaning vujudga kelishi ham
edi. 2 1 -d e k a b r kuni de G o ll P re z id e n t e tib
saylandi. Yangi K onstitutsiya parlam ent huquqlarini chekladi va, aksincha,
Prezident vakolatlarini kengaytirdi. Fransiya prezidentlik Respublikasiga
aylandi. B utun hokim iyat deyarli P rezident q o ‘lida to ‘pland i. U davlat
h a m d a ijro c h i h o k im iy a t b o s h lig ‘i, Q u ro lli K u c h la rn in g O liy B osh
q o ‘m ondoni ham edi.
Prezident parlam ent qabul qilgan qonunlarni tasdiqlash va parlam entni
tarqatib yuborib, yangi saylov belgilash huquqiga ega edi. M uhim masalalarni
va o ‘zi lozim topgan qonunlarni referendum ga q o ‘ya olardi. Ichki va tashqi
siyosatga shaxsan rahbarlik qilar edi. Shunday qilib, m am lakatda de G ollning
shaxsiy hokim iyati o ‘rnatildi va u o ‘z oldiga Fransiyani tiklash vazifasini
q o ‘ydi. Shu m aqsadda m am lak at iqtisodini m o dern izatsiy alash am alga
oshirildi. Ilm iy-texnika inqilobi yutuqlari keng joriy etildi. S anoatning yangi
tarm oqlari — atom , radio elektronika, kosmik texnologiya va raketa qurilishi
vujudga keltirildi.
M odem izatsiyalash jadal sur’atlarda o ‘tkazildi va u 60-yilIarda nihoyasiga
yetkazildi. O qibatda Fransiya zam onaviy industrial davlatga aylandi. Asosiy
iqtisodiy k o ‘rsatkichlar b o ‘yicha Buyuk B ritaniyani ortd a qoldirib, jah o n d a
5 -o ‘rinni m ustahkam egalladi. Eksport ko ‘paydi. Bu unga 60-yillarning
o ‘rtalariga kelib barch a qarzlaridan qutulish va qarz beruvchi davlatga
aylanish im konini berdi.
Q ishloq xo‘jaligini m odernizatsiyalash ham nihoyasiga yetdi. Fransiya
dehqonlari ferm erlarga aylandilar. M am lakat G ‘arbiy Y evropada oziq-ovqat
m ahsulotlari eksporti b o ‘yicha eng yetakchi davlatga aylandi.
Tashqi siyosatda 3 asosiy vazifa q o ‘yildi. U larning birinchisi Fransiyaning
buyukligini tiklash, ikkinchisi — m am lakat m ustaqilligini m ustahkam lash
va, nihoyat, uchinchisi — A Q S H ning Yevropadagi ta ’sirini m um kin qadar
b o ‘sh a sh tirish edi. De G o ll 1960-yilda F ra n siy a n i y ad rov iy davlatga
aylantirish orqali uning m udofaa qudratini oshirdi. Ayni paytda m ustam la-
kalarga m ustaqillik berish y o lid a n bordi.
1960-yilda Afrikadagi m ustam lakalarga siyosiy mustaqillik berildi. Bu q it’a
xaritasida 14 ta yangi davlat vujudga keldi. De G oll Jazoirni bu nd an buyon
itoatda tutib turish m um kin emasligini tushunib yetdi. Shuning uchun ham
Jazoir M illiy Ozodlik fronti bilan m uzokara boshladi. U ning bu yo‘li o ‘ta
m ustam lakachi kuchlar qarshiligiga uchradi. Biroq Fransiya armiyasi De
Gollga sodiq qoldi. N atijada arm iyada isyon boshlashga urinish barbod bo‘ldi.
19 6 2 -y iln in g 1 8 -m artid a Jaz o irg a m u staq illik berish h aq id a bitim
im zolandi. De G oll A Q S H ning Vetnam dagi agressiyasini qoraladi. 1966-
yilda F ransiyani N A T O ning harbiy tash k ilo tid an chiqard i. A Q S H ning
F ransiya hududidagi harbiy bazasini tugatishga erishdi. Y E IH g a Buyuk
Do'stlaringiz bilan baham: