E. Y. Saito V a, N. E. Abraykulova

3.2.  Ilg‘or texnologiyalarning ilmiy va uslubiy yutuqlari va 
o‘qitishning dolzarb masalalari
Xoreografiyada  ilg‘or  texnologiyalaming  ilmiy  yutuqlari  -   bu 
raqsning  nazariya  va  metodikasini  o‘zlashtirish  orqali  talabalaming 
idrokini  tarbiyalash,  mumtoz,  milliy  va  jahon  xalqlari  raqslarining 
harakat elementlarini ilmiy-tadqiqot ishlar asosida o‘rgatishdir.  Ilmiy- 
uslubiy ishlami olib borish,  raqs san’ati va sahnalashtirishga doir turli 
davrlarda  yaratilgan  musiqiy  asarlar  va  raqs  namunalarini  nazariy 
o‘rganish, tahlil va tavsif etishga keng imkoniyatlar yaratilganidir.
Raqs  san’ati  nazariya  va  metodikasini  o‘zlashtirish  natijasida 
mumtoz,  milliy  va jahon  xalqlari  raqslarining  harakat  elementlarini 
o‘rgatishning  eng  ma’qul  uslublari  ishlab  chiqilganligi,  hamda 
talabalaming  o‘z  ishiga  ijodiy  yondoshish  ehtiyojining  ortishi 
xoreografiya  sohasidagi  ilg‘or  texnologiyalaming  uslubiy  yutuqlari 
hisoblanadi.  Ijro  texnikasini  oshirish,  raqs  sahnalashtirishga  doir turli 
davrlarda  yaratilgan  musiqiy  asarlar  va  raqs  namunalarini  amaliy 
o‘rganish, tahlil va tavsif etishga keng imkoniyatlar yaratilganligidir.
76
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Raqs  san'atining  muhim  funksiyasi-  ma'naviy  qiziqish  va 
ehtiyojlami  shakllantirish,  hamda rivojlantirishdir.  Ilg‘or texnologiya- 
laming  ilmiy va uslubiy yutuqlarini  o‘qitishning  dolzarb  masalalari 
sirasiga quyidagilami kiritish mumkin:
-   o‘zlashtirish jarayonida  raqs  tarixi  va  nazariyasini,  raqslami 
yaratilish  qonun-qoidalarini,  raqslarga  musiqa  tanlash,  repertuar 
tanlash  va  tayyorlashni,  raqs  chizmalarini  tayyorlashni  chuqur 
o‘rgatishga erishish;
-   harakatlar  ijrosi,  usullari  va  xarakteri  haqidagi 
ijobiy  va 
tanqidiy fikrlarini bayon eta olish, o‘rgatish va ijro etish metodikasini, 
terminologiyasini bilishi, raqs maktablari va uslublari,  raqs liboslarini 
farqlay  olish,  xoreografik  jamoalar  ijodini  kuzatish  va  o‘rganish, 
maxsus  adabiyotlardan  va  maxsus  ta'lim  muassasasidagi  pedagogik 
tajribalardan foydalana olish;
-  raqs  san'ati  an'analarini,  pedagoglik va baletmeysterlik san’ati 
haqida  tasawurga  ega  boMishlari,  mumtoz  va  folklor  raqs  ijrochili- 
gining o'zaro aloqadorligini anglash;
-   raqs  san’atining  bugungi  kundagi  ahvolini  va  bugungi 
tomoshabinning raqs san’atiga  bo‘lgan talabini aniqlay bilish;
-   xalq  ijodining  eng  nodir  namunalari  orqali  tomoshabinni 
tarbiyalash. Folklor raqslarda mazmun va shaklning milliyligini saqlay 
oladigan mutaxassislami tayyorlash;
-   professional  xoreografiya  san'atining  folklor  ijodiyoti  va 
tomosha  san'atiga  ta'sirini  anglash.  (Masxarabozlar,  dorbozlar, 
akrobatlar,  gimnastikachilaming 
ijodiy  dasturida  raqsning  texnik 
murakkab va qaltis harakatlaridan foydalanishi);
-  professional  ta'limning  professional  va  folklor raqs  ijodida  aks 
etishi hamda uning ta’sirini aniqlay olish qobiliyatini o‘stirish;
-   professional  raqs  ansambllar baletmeysterlarining  trasformatsi- 
ya shaklidagi maishiy folklor raqsga tavsifini tahlil qilish;
-   professional  va  folklor 
raqs  ijrochiligining  o‘zaro  aloqasi 
(repertuar, ijro tarzi, an'analaming avloddan avlodga yetkazib berish).
Yuqorida  ko‘rsatib o‘tilgan  o‘qitishning dolzarb masalalarini hal 
qilishda 
intemet tarmog‘idan  foydalangan holda  o‘quv jarayoniga 
zamonaviy  pedagogik  va  axborot  texnologiyalami  joriy  etish  kerak. 
Pedagogning  shaxsiy  va  kasbiy  axborot  maydonini  loyihalash, 
pedagogik  mahoratni  oshirib  borish, 
o‘qitishning  eng  zamonaviy 
uslublarini  izlash,  ishlab  chiqish  va  amalda  qo‘llash  zarur.  Bunda
77
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

rivojlangan davlatlardagi turdosh oliy ta'lim muassasalarining shu fan 
bo‘yicha  o‘qitish  uslublarini  o‘rganish,  u  yerdagi  yetakchi 
mutaxassislaming ish tajribalarini  o‘zlashtirish  va pedagoglar ulardan 
unumli foydalanishlari mumkin.