Э. Шодмонов, Д. Бабабекова, Б. Турсунов корхона иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш

 
3.3. Корхоналарнинг давлат томонидан рўйхатга олиниши 
Юқорида айтиб ўтилганидек, корхона жойлашган манзилгоҳи бўйича 
давлат органларида рўйхатга олинган кундан бошлаб ташкил қилинган 
ҳисобланади. Бу вазифани асосан ҳокимиятлар бажариб, улар корхонани 
рўйхатга олиш тўғрисидаги малумотларни 10 кун мобайнида Молия 
Вазирлигига ягона давлат реестрига киритиш учун тақдим этишлари шарт. 
Давлат рўйхатидан ўтиш учун корхонани ташкил қилиш тўғрисидаги 
қарор, корхона Низоми (таъсис шартномаси) ва Вазирлар Маҳкамаси 

---

томонидан белгилаб берилувчи рўйхатдаги бошқа ҳужжатлар тақдим 
этилади. 
Корхонани давлат томонидан рўйхатга олиш зарур ҳужжатлар илова 
қилинган ариза берилган кундан бошлаб 30 кун мобайнида амалга оширилиш 
лозим. Корхоналарни рўйхатга олишдан, уларни ташкил қилиш мақсадга 
мувофиқ эмас, деган сабаб билан бош тортишга йўл қўйилмайди. 
Агар корхонани рўйхатга олиш ўз вақтида амалга оширилмаса ѐки 
таъсисчи рўйхатга олинмаслик сабабларини асоссиз деб ҳисоблаган тақдирда 
таъсисчи судга мурожаат қилиши мумкин. Корхонани рўйхатга олишдан 
асоссиз равишда бош тортиш маҳаллий ҳокимият органларининг моддий 
жавобгарликка тортилишига олиб келиши мумкин. 
Корхонани рўйхатга олиш учун қуйидаги ҳужжатлар
 
талаб қиланади: 
1. Корхонани рўйхатга олиш тўғрисидаги ариза. 
2. Таъсис шартномаси ѐки корхонани ташкил қилиш тўғрисидаги қарор. 
3. Корхона Низоми. 
4.Таъсис шартномаси ѐки корхонани ташкил қилиш тўғрисидаги қарорда 
кўрсатилган Низом жамғармасининг камида 50 фоиз миқдоридаги қисми 
тўланганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар. 
5.Давлат божини тўлаганлик ҳақида гувоҳнома. 
6.Монополияга қарши муассасанинг корхонани ташкил қилишга розили-
гини тасдиқловчи ҳужжат. 
7.Давлат мулкини бошқариш ва тадбиркорликни қўллаб-қуватлаш 
қўмитаси ѐки унинг қуйи идоралари розилиги ҳақидаги ҳужжат. 
Рўйхатга олиш корхонага келиб тушувчи ҳужжатларни қайд қилиш 
китобида тартиб рақами бериш орқали амалга оширилади. Кўрсатилган 
жараѐнлар амалга оширилгач, корхона жойлашган манзилгоҳи бўйича солиқ 
идораларида ҳисобда туриши ва буни тасдиқловчи ҳужжат олиши ҳамда 
банкда ҳисоб рақами очиши мумкин. 
Koрхонани рўйхатга олишда уларни ташкил қилиш мақсадга мувофиқ 
эмас, деган сабаб билан бош тортишга йўл қўйилмайди. Aгар корхонани 

---

рўйхатга олиш ўз вақтида амалга оширилмаса ѐки таъсисчи рўйхатга 
олинмаслик сабабларини асоссиз деб ҳисоблаган тақдирда судга мурожаат 
қилиши мумкин. Koрхонани рўйхатга олишдан асоссиз равишда бош тортиш 
маҳаллий ҳокимият органларининг моддий жавобгарликка тортилишига олиб 
келиши мумкин.