E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

 
5.10. Ventilyatsiya tizimi. 
Ventilyatorlar normal sanitar-gigienik sharoitlarni yaratish uchun 
sanoatda, ishlab chiqarish binolarida hamda turli texnologik jarayonlarda 
ishlatiladi. Ventilyatorlar turli xil zaharli chang va zarrachalarni ish 
joyidan tozalashga ishlatiladi. Ventilyator optimal rejimda va ishonchli 
ishlash hamda yilning hamma mavsumida va atrof muhitning har xil 
haroratida ishlashi talab etiladi. Ventilyatorlar tortuvchi, oqimli va 
kombinirlashgan (birlashtirilgan) turlarga bo‗lishi mumkin.
Oqimni shamollatishda toza havo ishchi binoda mahsus kanal orqali 
uzatiladi. Sovuq mavsumda uzatuvchan havo issitilishi mumkin.
Tortuvchi shamollatish (mahalliy va mintaqaviy) to‗g‗ridan-to‗g‗ri 
qo‗shimcha issiqlikni va ifloslanishlarni yo‗qotadi. Shuning uchun u juda 
samarali hisoblanadi.
Birlashtirilgan 
shamollatish 
oqimli 
va 
mintaqaviy 
ishlaydi. 
Texnologik jaraynlarda ventilyatorlar quritish, sovitish, gazni so‗rib olish 
va boshqa ishlar uchun ishlatiladi. Bunda ventilyatorlarning unumdorligi 
atrof-muhit harorati, qozon va quritgichlar yuklamasiga bog‗liq ravishda 
almashinadi.

---

300 
Sanoatda Shamollatiladigan barcha ventilyatorlar hamma elektr 
energiyaning 10 % gacha iste‘mol qiladi. Bundan tashqari, ventilyatorlar 
so‗rilgan havoni isitish uchun ko‗p issiqlik energiyasi iste‘mol qiladi. 
Tipiga bog‗liq bo‗lmagan ventilyatorlar uchun quyidagi haraktyeristikalar 
mavjud: 
-
Dvigatel valining aylanish chastotasi unumdorlikka proportsional; 
-
Magistral chiqishidagi bosim aylanish chastotasining kvadratiga 
to‗g‗ri proportsional; 
-
Ventilyator elektr dvigatelining EE iste‘mol quvvati aylanish 
chastotasining kubiga to‗g‗ri proportsional.