E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

Alyuminiy tuzlari gidrolizi. 
a) alyum iniy sulfat erit- 
masini qizil va k o ‘k lakmus qog‘ozlari bilan sinab ko‘ring 
va alyuminiy gidroksidining asos sifatidagi kuchi to ‘g ‘risida 
xulosa chiqaring.
A12( S 0 4)3 ning sovuqda A l(O H )2+ ion hosil qilishini 
hisobga olib, gidroliz reaksiyasining tenglam asini m ole­
kulyar va ionli ko‘rinishda yozing.
b) 
alyum iniy sulfat eritm asiga am m oniy sulfid e rit­
m asidan q o ‘shing. 
(Tajriba mo ‘rili shkafda olib boriladi.)
Hosil b o ‘lgan c h o ‘kmani filtrlang va ch o ‘kmani filtr ustida 
suv bilan yuving. C h o 'k m an i ikki qismga b o ‘ling. Bir 
qismiga suyultirilgan xlorid kislota qo‘shing. C h o ‘kmaning 
alyum iniy sulfid em asligini q anday isb o tlash kerak? 
C ho‘kmaning ikkinchi qismiga NaOH eritmasidan qo‘shing. 
N im a kuzatiladi? Bu tajribalar asosida olingan c h o ‘kma 
tarkibi to ‘g ‘risida qanday xulosa chiqarish m um kin? 
A12(S 0 4)3 bilan (N H 4)2S eritmalari orasida boradigan reaksiya 
tenglam asini yozing.
75

---

KATIONLARNI ANALIZ
QILISH USULLARI
K ationlarning analitik gruppasiga N H 4 kaliy, natriy, 
m agniy elem entlarining ionlari kiradi. U lar hosil qilgan 
tu zlar suvda yaxshi eriydi. Bu m etallarning analiz uch un
eng m uhim eritm alari ularning sulfatlari, gidroksidlari, 
karbonatlari va xloridlarining suvda eruvchanligidir. Birinchi 
gruppa kationlari boshqa reagentlardan farq qiladi. Bu 
tuzlar eruvchan boMganligi uchun boshqa gruppa kationlari 
reagentlari, ya’ni HC1, H 2S, (N H 4)2S va (N H 4)2C 0 3 ta ’si- 
rida c h o ‘km aydi va boshqa gruppa kation larin i qiyin 
eruvchan tuzlar hosil qilsa I gruppa kationlari eritm ada 
qoladi.
Birinchi gruppa kationlari uchun alohida gruppa reagenti 
yo‘q. Shu sababli, har bir elem ent uchun alohida reagent 
tanlanadi.
M asalan: geksaxlorplatinat kislota H J P tC lJ kon sen­
trlangan kaliy tuzlari eritm alari ta ’sirida sariq kristall 
c h o ‘kma — kaliy geksaxlorplatinat hosil qiladi:
2K+ + [PtC l6]2- -> K 2[P tC l6] 
I
M ikroskopda qaralsa, c h o ‘km a kristallarining oktaedr 
shaklida ekanligi ko'rinadi.
Perxlorat kislota H C 104 oq c h o ‘kma — kaliy perxlorat 
hosil qiladi:
K ++ C104- = K C 104i
Isitilganda c h o ‘km aning eruvchanligi ortadi. Etil spirt 
q o ‘shilsa, uning eruvchanligi ju d a kamayadi.
76

---