E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

2. Ishqorga metall ta’sir ettirib vodorod olish
Yuqoridagi tajribada k o ‘rsatilgan asbobning probirkasiga 
o ‘yuvchi n atriy e ritm a s id a n quying va ustiga aly um in iy 
q irin d isid an o zg ina soling va d arh o l nay o ‘tk azilgan p r o ­
birkani m ahkam berkiting. G az ajralib chiqishini kuzating. 
U c h i c h o ‘zilgan va nay o ‘tkazilgan tiq in
b ila n p ro b irk a n i b erk itin g va asbobdagi 
havo b atam o m siqib c h iq a rilg a n in i bilish 
u c h u n c h iq a y o tg a n g a z n in g to z a lig in i
sinab k o ‘ring va yoqing. A lyum iniy b ila n
h— . j 
n a triy g idroksid e ritm a si o rasid a b o ra- 
digan reak siy an in g ten g la m a sin i 2 b o s- 
- 1
q ichda yozing.
7-rasm . V o d o ro d : o lin is h i va y o n ish i
39

---

3. 
Qaldiroq gazning portlashi
(tajriba o ‘qituvchi ishtirokida bajariladi)
K ic h ik ro q silin d r (yoki h ajm i k a tta p ro b irk a n i) suv 
b ila n t o ‘ld irin g va o g ‘z in i sh ish a p lastin k a b ila n b erk itib , 
suvli v annaga t o ‘nkaring. S ilin d rnin g 1/3 qism ini kislorod 
b ila n (g azo m etrd an ) va 2 /3 qism in i v od o ro d bilan (K ip p
a p p a r a tid a n ) t o ‘ld irin g . S ilin d rn i t o ‘n k a rilg a n h o ld a
u sh lan g va o g 'z in i sh ish a p la stin k a b ila n b erk itib , suvli 
v a n n a d a n oling. S ilin d rn i so ch iq b ila n o ‘rab, g o relk a 
alangasiga y a q in la sh tirin g va o g 'z in i o ch in g . P o rtla sh n i 
k uzating. R eaksiya ten glam asini yozing.
4. Vodorodning qaytaruvchanlik xossalari
M etall oksidini qaytarish.
O zgina m is (II) oksidi solin-- 
g a n q u ru q sh ish a n a y n i sh ta tiv q isq ic h ig a o ‘rn a tin g . 
V o d o ro d olish u c h u n , rux b o 'la k c h a la rid a n b ir n e c h a
d o n asin i Vyurs kolbasiga solib, kolba o g 'ziga sulfat kislota 
solingan tom chilatgich voronka o 'rn atin g . G az chiqaruvchi 
nayga u lan g an rezin a nayni u ch i c h o 'z ilg a n shisha naycha 
C uO solingan trubkaga kirgizing. T o m c h ilatg ich d a n sulfat
40

---

k islo ta n i kolbaga to m c h ila tib , ajralib ch iq ayo tg an vodo 
ro dn ing tozaligini sinab k o 'rin g . S h undan keyin vodorodni 
m is ( II) oksid so lin gan nayga o ld in uy te m p e ra tu ra sid a , 
s o ‘n g ra q iz d irib tu rib y u b o rin g . N a y n in g d e v o rla rig a
suv to m c h ila rin in g y ig 'ilish i va m is (II) oksid rang inin g 
o ‘z g a ris h in i k u z a tin g . M is ( I I ) o k s id in in g h a m m a s i 
reaksiyaga kirishib boM gandan keyin, qizdrish n i t o ‘xtating 
va v o d o ro d yub orish ni davom ettirib tu rib (n im a u c h u n ? ) 
nayni soviting. R eaksiya ten glam asin i yozing.