Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

11.2. Массив трансфузия синдромиконсерватциаланган донор қони бемор танасида айланаётган қон билан бир хил эмас. Қон томир тизимида бўлмаган қон маҳсулотларини суюқ холда сақлаш учун уларга антикоагулянтлар солиш ўта мухим. Консервациаланган эритроцитларнинг хаёт кўрсаткичини сақлаб қолишга ph ва қолдиқ глюкоза кўрсаткичини камайтриш орқали эришилади. Сақлаш жараёнида эритроцитлар доимий ҳолатда калийни чиқаради ва шунга мувофиқ плазмада унинг миқдори ошади. Аминакислоталар метаболизими натижаси сифатида плазмада аммиак хосил бўлади. Охирги ҳисобда консервациаланган қон нормал қондан гипергликимия ҳолати бўлиши билан ҳар хил даражадаги гипергликимия кислоталикнинг юқорилиги аммиак ва фосфат кўрсаткичини ортиши билан фарқланади. Катта оғир қон йўқотганда ва зудлик билан катта миқдорда консервациаланган қон ёки қон таркибий қисмлари қўйиш эхтиёжи пайдо бўлганда бемор танасида айланаётган ва консервациаланган қон фарқини билиш мухим клиник ахамиятга эга. Бир қанча хафвли қон қуйишлар қон маҳсулотларининг миқдорига боғлиқ. Бир қанча шундай асоратлар цитратли ва калийли зўриқишлар қон қуйиш тезлигига боғлиқ. Бошқа оғир трансфуз ҳолатлар ҳажмига ва қон қуйиш тезлигига боғлиқ. 24 соат ичида катта миқдордаги(3,5-5л катталарда)қон консерватини қуйиш осон тикланувчи метоболетик ўзгаришларни чақириши мумкин. Шу ҳажмдаги қонни 4-5 соат ичида қўйиш қийин тикланадиган модда алмашинуви бузилишларига сабаб бўлади. Шу сабабдан ҳам массив қон қуйиш синдроми клиник ахамиятга эга.
12.2.1. Цитратли захарланиш.
Қон қуйилгандан сўнг тезда цитрат миқдори камаяди.Цитрат қолдиқлари алмашинувга киришади, беморга цитратни эритrроцит билан қўйиш 1 неча минут давом этади. Цитрат интоксикациясини вужудга келиши гемонтрансфузия мухитининг абсалют миқдорига қараганда қўйиш тезлигига қўпроқ боғлиқ. Гиповолемия билан гипотония, юзага чиқувчи гиперкалиемия ва метоболитик алкалоз бундан ташқари гипотермия ва юзага чиқувчи стероидгармони терапияси қуйидаги омиллар мухим аҳамиятга эга. Юзага чиқувчи цитратли интоксикация жуда кам холларда бу омиллардан ташқари ва қон кетганда, қуйиш тезлиги бемор тана массаси 70кг га 100 ^мл/_мин бўлганда ривожланади. Қон қуйиш зарурлиги қоннинг эритроцит массаси, бемор плазмаси янги музлатилганда катта тезликда цитрат интоксикацияси калций препаратини профилактик кўрсатма билан қабул қилиб огохлантрилиши, беморни иситиш ва нормал қон айланишини ушлаб туриш, азонинг адекват перфузиясини таминлайди.