Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

Паст ҳароратнинг таъсири.
Гипотермиянинг гемостатик таъсири механизми – қон томирлари спазми, қон айланиши секинлашуви ва қон томирлари тромбўзидадир.
а) Маҳаллий гипотермия. Хирургия амалётидан кейинги дастлабки вақтларда қон кетиши ва гематомалар ҳосил бўлиши профилактикаси учун 1-2 соат давомида жароҳатга муз солинган халтача қўйилади. Айни шу усулдан бурундан қон кетишида (муз солинган халтача қаншар (переносица) соҳасига қўйилади), қоринда қон кетиши (муз солинган халтача эпигастрал соҳасига қўйилади) ҳам фойдаланилиши мумкин.
Қоринда қон кетишида шунингдек зонд орқали (одатда бунда кимёвий ва биологик гемостатик воситаларда фойдаланилади) қоринга совуқ (+4С^о) эритмани юбориш ҳам мумкин.
б) Криохирургия. Криохирургия – хирургиянинг махсус соҳаси. Бу соҳада жуда паст ҳарорат имкониятларидан фойдаланилади. Маҳаллий музлатиш таъсиридан асосан мияда, жигарда хирургия амалёти ўтказиш, қон томирларидаги ўсимталарни даволашда фойдаланилади.
Юқори ҳарорат таъсири.
Юқори ҳароратнинг гемостатик самараси механизми – бу қон томиридаги оқсилнинг коагуляцияси ва қон қуйқаланишининг тезлашиши.
а) Иссиқ эритмалардан фойдаланиш. Ушбу усулдан хирургия амалёти жараёнида фойдаланиш мумкин. Масалан, жароҳатдан диффузли қон кетиши, жигардан паренхиматоз қон кетиши, ўт пуфаги ўрнидан ва ҳоказо ҳолатларда жароҳатга иссиқ физиологик эритмали салфетка юборилади ва 5-7 дақиқа ушлаб турилади, салфетка олингач бироз гемостазнинг ишончлилиги назорат қилиб турилади.
б) Диатермокоагуляция. Одатда диатермокоагуляция қон кетишини тўхтатишга доир кўп фойдаланиладиган усул тури бўлиб ҳисобланади. Усул юқори частотали токнинг қўлланилишига асосланган бўлиб, улар ушбу асбоб учининг жароҳатдаги теккан жойда жойлашган қон томири деворлари коагуляцияси ва некрозини келтириб чиқаради ҳамда тромб ҳосил бўлишига замин яратади (24-расм). Ҳозирда ҳеч бир жиддий хирургия амалётини диатермокоагуляция усулисиз тасаввур қилиб бўлмайди. У тезлик билан, лигатура воситаларини (бегона жисм) танада қолдирмасдан майда қон томирларидаги қон кетишини тўхтатиш ва шундай йўл билан қуруқ жароҳатда хирургик амалётни бажариш имконини беради. Диатермокоагуляциянинг камчилик томони шундаки, ундан йирик қон томирларидан қон кетишини тўхтатишда фойдаланиб бўлмайди, зеро бу ушбу томирда нотўғри ҳаддан ортиқ коагуляуцияни ва оқибатдан кенг некрозни келтириб чиқариб, жароҳатнинг кейинги тузалиб кетишини қийинлаштириб қўйиши мумкин.
У
24-расм. Қон томирларининг жароҳатдаги диатермокоагуляцияси
сулдан ички аъзолардан қон кетишини тўхтатишда (фиброгастроскоп воситасида қорин шиллиқ пардасидаги қонаётган қон томири коагуляцияси) ва шу кабиларда фойдаланилиши мумкин. Электрокоагуляция эса тўқималарни кесишда бир вақтнинг ўзида ундаги майда томирлар коагуляциясига эришиш учун фойдаланилиши мумкин (бундаги асбоб – электропичоқ). Бу усул бир қатор хирургия амалётларини ўтказишни енгиллаштиради, чунки бунда тўқималарнинг кесилишида қон кетиши кузатилмайди.