E. M. Colocassides College of Tourism & Hotel Management, Doctor of Science in

Kerakli uskunalar
. Kinezioterapiyani tashkil etish uchun jihozlash katta iqtisodiy 
xarajatlarni talab qilmaydi. Maxsus xonalar keng boʻlishi kerak - bemorlarga har 
tomondan yondashishni taʼminlash, funktsional karavotlar, maxsus dekubitusga qarshi 
matraslar, funktsional karavot oʻrnida stullar, funktsional koʻrpa-toʻshaklar, portativ 
shkaflar, ekranlar, bemorlarni yotqizish va oʻtkazish uchun asboblar bilan jihozlangan 
boʻlishi kerak. Boʻlimda kinezioterapiya uchun stol, kasbiy terapiya (maishiy 
reabilitatsiya) uchun ofis va jihozlar bilan taʼminlash kerak, elektr lifti, parallel 
panjaralar, zinapoyada yurishni oʻrganish uchun maxsus zinapoyalar, matraslar, Oskar 
vibinarlar, robot kinezioterapiya uskunalari bemorning oʻzini oʻzi parvarish qilishni 
oʻrgatish uchun boshqa asboblar.
MAVZU YUZASIDAN ADABIYOTLAR TAHLILI 
Insult miyaning inqirozidir, bunday deyishimizga sabab zararlangan hujayralar 
asta sekin oʻlishi hisobiga funksional holat cheklanishiga, harakat faoliyati, nutq 
imkoniyati cheklanishiga olib keladi. insult oqibatlari, uzoq muddatli komaga, 
falajlikka yoki tananing muayyan qismlari mushaklarining pareziga olib kelishi 
mumkin. Insult aql va xotirani yoʻqotishga, ogʻir insult bemorning oʻlimiga sabab 
boʻlishi mumkin.
Insultni miya halokati deb bejiz aytishmagan - qon oqimining yetishmasligi 
natijasida miya hujayralari asta-sekin nobud boʻladi va bu nutq va kognitiv 
funktsiyalarning yoʻqolishiga olib keladi, lek inson miyasi juda katta kompensatsiya 
qobiliyatiga ega. Reabilitatsiya vazifasi - ulardan foydalanish va zararlangan, ammo 
hali ham tirik neyronlarning ish faoliyatini tiklash, va ular oʻlik nerv hujayralarining 
funktsiyalarini oʻz zimmalariga olishlari uchun koʻnikma shakllantirishdan iborat.
Insultdan soʻng tashkil etiluvchi neyroreabilitatsiya barcha terapevtik muolajalar 
insultdan soʻng zararlangan ammo oʻlmagan neyronlar faoliyatini tiklashga qaratilgan 
chora tadbirlardir.
Insultdan soʻng neyroreabilitatsiya - bu miyaning qon taʼminoti keskin 
buzilishidan keyin nevrologik vosita yetishmovchiligini tiklashga qaratilgan keng 
qamrovli dasturdir.
Insultdan soʻng reabilitatsiya qilish maqsadlari: 
- Bemorni imkon qadar harakatlarning maksimal tiklanishiga erishish 
- Bemor yurishni yaxshilash 
- Bemor nutqni tiklanishini yaxshilash 
- Oʻz-oʻzini parvarish qilish koʻnikmasini oʻrgatish 
- Bemor oʻz holatiga nisbatan ijtimoiy va psixologik moslashuvni shaklantirish- 
Takroriy insult va uning asoratlarining oldini olish 
- Umr koʻrish davomiyligini oshirish 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
85

---

- Bemorning hayot sifatini yaxshilash 
- Bemorning oila aʼzolari uchun trening va psixologik yordam 
Insultdan soʻng neyroreabilitatsiya jarayoni 
Neyroreabilitatsiya sohasi nisbatan yangi reabilitatsiya turi boʻlib. 
Neyroreabilitatsiya -asab tizimiga taʼsir qiladigan kasalliklarga chalingan bemorlarga 
qoʻllaniladigan maxsus davo choralari majmuasidir.
Insultdan 
keyingi 
Neyroreabilitatsiya 
jarayoni 
- 
bu 
jamoaviy 
ish. 
Neyroreabilitatsiyada 
Ishtirok 
etuvchi 
mutaxassislar 
orasida 
fizioterapevt, 
reabilitatsiya mutaxassisi, nevrolog, neyroxirurg, boshqa tibbiyot mutaxassislari, 
(terapevtlar, respirator terapevtlar, protezist va ortopedist, reabilitatsiya hamshirasi, 
psixologlar, kasbiy maslahatchi) kiradi. Fizioterapiya bemorlarga jismoniy harakat 
qobiliyatini tiklashga yordam beradi jumladan: muvozanatni qayta oʻrgatish, yurishni 
tahlil qilish va oʻtkazish boʻyicha mashgʻulotlar, nerv-mushaklarni qayta tayyorlash, 
ortopedik maslahatlar va akuterapiya. Kasbiy terapiya bemorlarga kundalik hayot 
faoliyatida yordam beradi, kognitiv reabilitatsiya - xotira, diqqat, qayta ishlash va ijro 
etuvchi funktsiyalarni qayta tayyorlaydi. Shuningdek, u nerv-mushaklarni 
mustahkamlash va mashq qilish, vizual idrok etish qobiliyatini rivojlantirishni oʻz 
ichiga oladi. Reabilitatsiya psixologlari va nutq-til patologiyalari kognitiv 
reabilitatsiyani, shuningdek, “men”mustaqilligini oshirishga yordam beradigan 
hayotdagi oʻzgarishlarga koʻrsatma berishga oʻrgatishni boshlaydilar. Nutq va til 
terapiyasi yutish va gapirishda muammolari boʻlgan bemorlarga yordam berishni oʻz 
ichiga oladi. Reabilitatsiya psixologiyasi bemorlarga shaxsiyat oʻzgarishi, ayniqsa 
bosh miya shikastlanishi natijasida yuzaga kelgan muammolarga, shaxsiyatini 
oʻzgartirgan holatda ular bilan kurashishga yordam berishni taʼminlaydi.
Insultdan keyin reabilitatsiya qilishning asosiy usuli - kinetoterapiya yoki 
“harakat orqali davolash”. Ushbu usulda Miya qon aylanishi oʻtkir buzilishini tiklash 
uchun koʻplab mashqlar variantlari mavjud va muqobil tibbiyot usullaridan 
foydalaniladi.
Kinezioterapiya usuli maxsus moʻljallangan simulyatorlar yordamida jismoniy 
faoliyatga asoslangan. Mashqlar majmuasi lezyonda qon aylanishini tiklashga va miya 
toʻqimalarida tiklanish jarayonlarini boshlashga yordam beradi. Kinezioterapiya usuli 
bilan davolash dori vositalaridan foydalanmasdan, bemorning reabilitatsiya jarayonida 
faol ishtirokida amalga oshiriladi.
Kinezioterapiya koʻp funktsiyali simulyatori (MTB) va asosiy reabilitatsiya 
simulyatorlari boʻyicha majburiy mashgʻulotlar bilan amalga oshiriladi. Trening 
davomida maxsus divanlar, kamarlar, manjetlar, yelkalama kamarlari ishlatiladi. 
Barcha mashqlar oddiy va xavfsiz, ammo kuchli reabilitatsiya salohiyatiga ega.
NATIJA MUHOKAMA 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
86

---