E. Ismailov, N. Mamatkulov, G’. Xodjayev, Q. Norboev biofizika va radiobiologiya

 
2 – 6 
sm, millimetrli
 
diapazonda 7 – 9 sm kiradi. Asosiy energiya dielektriklarda 
sarflanadi. Suvning dielektrik kirituvchanligi katta, shu sababli endogen issiqlik 
suvi ko‟p to‟qimalarda yuzaga keladi (qon, muskullar). Hayvonlar uchun 
to‟qimalar intensivligining chegaraviy qiymati SMT uchun 10Vt/sm
2
, DMT 
uchun 40 mVt/sm
2
. Kichik to‟lqinlar ta‟sirida biologik aktiv moddalar hosil 
bo‟ladi.
Veterinariyada, bu usuldan nerv tizimini, ginekologik kasalliklarni 
davolashda foydalaniladi. 
 
Elektrojarrohlik.
Elektrojarrohlik deb yuqori chastotali tok yordamida 
hayvon biror organini kesish yoki ta‟sir qilishga aytiladi. Diatermiyadan bu 
usulning farqi katta tok kuchi ishidadir. Bu holda tok zichligi 40 kA/m
2
gacha 
yetishi mumkin. Elektrojarrohlik usul yordamida qon tomirlarini birlashtirishda, 
alveolalarni tikishda, ko‟z to‟r pardasini payvandlashda ishlatiladi. Elektrodlar 
ingichka igna yoki skalpel shaklida bo‟ladi. Elektrojarrohligining odatdagi 
jarrohlik usullardan quyidagi afzalliklari mavjud: kam qon yo‟qotiladi, 
operatsiyadan keyin og‟riqlarning kam bo‟lishi, bakterisid ta‟siri, boshqa 
usullarga qaraganda elektrodlar shaklini o‟zgartirib ko‟p maqsadlarda ishlatish 
mumkin. 
Tayanch iboralar:
xronaksiya, riobaza, elektrofarez, galvanizasiya, 
biopotensiallar, eletroliz, tok zichligi, kimyoviy ekvivalent, elektrokimyoviy 
ekvivalent, galvanaplastika, yarim o‟tkazgich, dielekrtik, ekvipotensial sirt 
Magnit maydon induksiyasi, diamagnitlar, paramagnitlar, ferromagnitlar, 
ferritlar, magnit kirituvchanlik, magnitokardiografiya, magnit kuch chizigi, 
domenlar, gistrezis 

---

278 
Xulosalar 
Elektr maydonning tirik organizm qismlari orasida hosil bo‟lishi ko‟plab
ma‟lumotlarni, ya‟ni organizm faoliyatining o‟zgarishlari haqidagi 
ma‟lumotlarni bizga beradi. Elektr toki yordamida ko‟plab kasalliklarni 
davolash hozirgi vaqt davr talabidan kelib chiqmoqda. Fizioterapiyaning dori 
yordamida davolashga qaraganda zararsiz ekani va arzon ekanligi sababli ham 
ular keng qo‟llanilmoqda, yuqori chastotali toklar va maydonlar yordamida ichki 
organlarning ma‟lum qismlarini boshqa organlarga ta‟sir qilmasdan, davolash 
ancha keng yo‟lga qo‟yilgan. Biopatensiallarni o‟lchash yo‟li bilan diagnostika 
qilish tez va ishonchli usuldir. Bu usullar kelajakda yanada takomillshishi 
muqarrar.
 
Magnit maydoni va uning turli moddalarga ta‟siri, jumladan, tirik 
organizmga ta‟siri qadim zamonlardan o‟rganib kelingan. Ayniqsa hozirgi 
texnika asrida magnit maydoni yordamida tirik mavjudodning barcha turlariga 
ta‟sirlari o‟rganilmoqda. Magnitaterapiya, magnitadiagnostika, magnitakardiog-
rafiya va shunga o‟xshash ko‟plab usullar keng qo‟llanilmoqda. Quyoshda 
bo‟ladigan magnit bo‟ronlarning tirik organizmga ta‟siri hozirgi vaqtda aktual 
masalalardan hisoblanadi.