E. Ismailov, N. Mamatkulov, G’. Xodjayev, Q. Norboev biofizika va radiobiologiya

 
 

---

113 
Sinov savollari 
1. Suyuqliklarda qanday oqim turlari mavjud? 
2. Ideal va real suyuqliklar nima? 
3. Uzluksizlik va Bernulli tenglamalarining fizik mohiyati
nima? 
4. Yopishqoqlik koeffisiyenti va uni o‟lchashning ahamiyati nimadan
iborat? 
5. Viskozimetr qanday maqsadda ishlatiladi? 
6. Qon tomirlari elastiklik xususiyatining mohiyati nimadan
iborat? 
7. Yurak ishi va quvvati haqida tushuncha bering? 
8. Sistola va diastola nima? 
9. Qon bosimini o‟lchashning Korotkov usuli mohiyati nimadan
iborat?
10. Hujayra membranasi mexanikasini tushuntiring?
11. Qonning fizik xossalari nimalardan iborat?

---

114 
IV bob. MEMBRANALAR BIOFIZIKASI 
 
§ 4.1 Biologik membranalar tuzilishi 
Biologik membranalar hujayrani tashqi muhitdan ajratib turadi va ular 
butunligi hujayraning yashash shartlaridan biridir. 
Biologik membranalarni o‟rganishdagi muvaffaqiyatlar keyingi yillarda 
biologiya, tibbiyot, veterinariya sohalaridagi yutuqlarga olib keldi.
Biomembranalar tuzilishi va dinamik xarakteristikalari o‟rganishga 
kirishishdan oldin hujayra morfologiyasi va uning alohida komponentlariga 
to‟xtalib o‟tamiz. 4.1-rasmda hujayra tuzilishi ko‟rsatilgan.
4.1-rasm. 
Elektron mikroskopda olingan hujayra tuzilishi sxemasi: chapda 
– hayvon hujayrasi, o’ngda – o’simlik hujayrasi. 1-plazmatik membrana,
2-mezosoma membranasi, 3-hujayra devori, 4-virus po’stlog’i. 5-nukleotid;
6-mitoxondriyalar; 7-g’adir-budur endoplazmatik to’r; 8-silliq endoplazmatik 
to’r; 9-Golji kompleks; 10-lizosoma; 11-yadro; 12-monoplast; 13-vakuola;
14-xloroplast. 
Elektron mikroskopda kattalashtirilganda hujayrada turli murakkab 
strukturalarni hosil qiluvchi ko‟pchilik membranalarni ko‟rish mumkin.