E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Qaysi kasallik haqida o‘ylaysiz?

Siydik nima uchun to‘q sariq rangda?

Umumiy bilirubin, AsAT, AlAT, timol sinamalarining normal ko‘rsatkichlarini gapirib bering.

Bemorni qanday parvarish qilish zarur?

II. NAFAS YO‘LLARI INFEKSIYALARI

Mazkur guruh kasalliklarning xarakterli epidemiologik xusu­siyati — bu kasallikning sog‘lom odam bemor bilan yaqin masofada bo‘lgandagina, ya’ni havo-tomchi yo‘li bilan yuqishidir. Yo‘talish, gaplashish va aksa urish vaqtida bemor (yoki infeksiya tashuvchi) tashqi muhitga mayda so‘lak zarrachalari bilan virulentli mikroblarni ajratadi; bu mikroblar sog‘lom odam yuqori nafas yo‘llari shilliq qavatlariga tushganda kasallik rivojlanishi mumkin. Nafas yo‘llari infeksiyalari yuqori darajada kontagiozlik (yuqumlilik) bilan xarakterlanadi va bemor bilan aloqada bo‘lgan ko‘p sonli kishilarni zararlaydi (masalan, bolalar jamoalarida qizamiqning tarqalishi).

Yuqori nafas yo‘llari katari gaplashish, yo‘tal va aksa urganda tomoqdan hamda burun yo‘llaridan shilliqning sachrashiga zamin yaratadi, natijada sog‘lom odam kasallik yuqtiradi. Nafas yo‘llari infeksiyalari bilan kasallanish ko‘pincha yilning sovuq vaqtlarida ko‘payadi. Buning sababi shundan iboratki, bu davrda yuqori nafas yo‘llarida ko‘p marta kataral o‘zgarishlar uchraydi.

Nafas yo‘llari qo‘zg‘atuvchilari bakteriyalar (difteriya, menin- gokokk infeksiyasi, ko‘kyo‘tal) va filtrlanuvchi viruslar (chin­chechak, gripp, adenovirusli infeksiya) bo‘lishi mumkin. Ayrim nafas yo‘llari infeksiyalaridan keyin uzoq muddatli bakteriya tashuvchanlik kuzatilishi mumkin, masalan bu hol difteriyada ko‘p kuzatiladi.

Gripp (grippe, influenza)