Э. Бе гм а то в, А. М а м а т о в адабий норма назарияси (А дабий н орм анинг типлари) II қисм

язьтка. Отв. рев.'Б;А.Сер6бфепнззқов. М-, Ш 0 , с.555.
”*** О ж е г о В‘© ^ уС )^ ^ сй
1
^ ^
0
п ^ сь
1
1Куль'
1
урв
1
-рсчи. II Основм 
культурм речи:#р^йоматия. М.: Вмсшая школа, 1984, е.220.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

45
Норманинг кенг ва тор тушунча экаалиги юзасидан ўзбек 
тнлшунослигида айтилган баъзи мулоҳазалар ҳам мавжуд. Қуйндаги 
сатрларнинг муаллифлари ўз вақтида бу масала юзаеидан фикрларнни 
билдиришган эди. Чунончи: “ Тил иормасини кенг ва тор маънода 
тушуииш мумкии. Тор маънодаги тил нормаси тилнинг у ёки бу соҳаси 
учун белгиланган, ўшцнда қўллшмлувчи тил восаталаридир (Мисалан, 
ўлбек тили доирасидаги норма), Қенг маънодаги иорма бу ўзбек тилида 
ганлашувчи 
бутун 
коллектив 
иутқидаги 
т и л ' 
воситалари 
йиғиндисидир”' 
. 1) Ёки: “Юқоридаги айтилган фикрлар асосида 
иорманииг моҳиятини қуйидагича таърифлаш мумкин: бир томоидан, 
бу маълум колтуиикатив визифига ва маълум илстимоий-нутқий 
вазиятга мувофиқ сўзловчи ёки ёзувчи учун нормали вариантларни 
хатосиз танлаб олиш имкониятини берувчй қонун-қоида, кўникма, 
малака, механизм бўлса, иккинчи томондан, ўш а сўзловчи ёкч ёзувчи 
коикрет нутқий мулоқатда ишлатиш учуи танлаб олинган тил 
воситалари, яъни амалга татбиқ қилингаи имкониятлардир”** . 
Кейинги фикр муаллифлари бошқа бир ўринда пормага “кейинчалик 
нутқда қўлланиш имкогтятига эга бўлган, иутқ ҳолетларига мос