Э. Бе гм а то в, А. М а м а т о в адабий норма назарияси (А дабий н орм анинг типлари) II қисм

гомони ҳисобга олинади. Булар, аслида, тил нормасини тор маьнода 
тушунишднр. 
'
Чунки нормаии юқоридаги кабн баҳолашда бу ҳодисанннг бир 
томоиигана ҳисобга олинади ва шунга кўра таърифланади.
6. 
Норма кенг ва тор тушукча дейилган қараш ҳам мавжуд. 
Норманн тор тушиииш юқорида келтирилпш таърнфларда ёрқин 
кўринади. Уларда норма ёки тилнинг қўлланншда бўлган воскталари 
ниғиндиси, ёки иормага оид қоидалар йиғнндиси, ёки тилшшг маьлум 
сатҳнга оид лнсокий воситалар мажмуи деб талқип қилинади. *
* Г о р б а ч е в н ч К.С. Варнантиость слова и язиковая норма. АДД. - 
М ., 1975. с:15.; Основи теорни речевой деятельности (О тз ред. 
А.А. 
Леонтьев) М ., 1974.-с.306. 
•
" Б е л ь ч н к о в Ш .А. О нормах литерагуфной речн. // Вопрось: 
культурь: речи,вьш.б, 1965, -с,7.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

42
Норманн кенг тушуниш лнсошш нормага хос, уни иорма қилиб 
характерловчн бир неча ҳоднсалар, белгиларгш биргаликда талқин 
қилишга асосланади. Бу қуйидагиларда намоён бўлади:
1) 
Норма ниҳоитда кенг тушукилади ва умумаи тилнипг ўзи норма, 
аормалн ҳодисалар деб баҳоланади. Бунда норма умумий, мавҳум 
ҳодиса сифатида олинади за у тнл материалига кўра ҳам, тил сатҳлари, 
иутқ тгшларига, лутқ шаклларига кўра ҳам чегараланмайди.
2) 
Нормани кенг тушунишнинг кўринишларидан бирн уни 
хронологик, даврий исиҳатдан чегараламаслиқдир. Буида норма 
тилнниг ҳам тарихин, ҳам замонавий ҳолати снфатнда 
талқнн 
қилннадя. Натижада норлга тилнинг ҳам ўтмшдца қўлланншда бўлган, 
ҳам ҳознрда қўллакйётган лисоний воснталари йиғицднси деб