Dunyo tillari tizimida o‘zbek tilining tutgan o‘rni hozirgi kunda yer yuzida o‘n milliarddan ko‘proq



Download 0,89 Mb.
bet125/249
Sana08.07.2021
Hajmi0,89 Mb.
#112874
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   249
Bog'liq
Ma‘ruzalar matni ona tili

Buyruq-istak mayli. Harakat­-holatning kelasi zamonda bajarilish yoki bajarilmasligi haqidagi buyruq, iltimos, maslahat ma’nosini ifodalaydi. Uning qo`shimchasi buyruq-­istak bilan birga shaxs va sonni ham ko`rsatadi:

Buyruq-istak mayli shakllari fe’l asoslariga quyidagi qo`shimchalarni qo’shish orqali hosil qilinadi: -a(y), -(a)yin, -gin, -(i)ng, -sin, -(a)ylik, inglar, -sinlar




son

shaxs


birlik

Ko’plik




Unli b-n tugagan fe’llar

Undosh b-n tugagan fe’llar

Unli b-n tugagan fe’llar

Undosh b-n tugagan fe’llar

I shaxs

Ishlay

Boray

Ishlaylik

Boraylik

II shaxs

Ishla,ishlagin

Bor, borgin

Ishlang, ishlangiz, ishlanglar

Boring, boringiz, boringlar

III shaxs

ishlasin

Borsin

Ishlasin, ishlasinlar

Borsin, borsinlar

Buyruq-­istak maylining inkor shakli -­ma qo`shimchasi orqali hosil qilinadi: bormay, borma(gin), bormasin kabi.

Buyruq-istak mayli shaklining o’ziga xosligi shundaki, ular shaxs-son qo`shimchalarini qabul qilmaydi, chunki bu qo`shimchalar mayl bilan birga shaxs-son ma’nolarini ham ifodalab keladi.

Fe’lning zamon va shaxs-son qo`shimchalarisiz qismi II shaxs buyruq-istak maylini ifodalaydi: kel, ol, yoz bu qismga buyruq-istak ma’nosini kuchaytirish uchun –gin qo`shimchasini qo’shish ham m-n.



Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   249




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish