Дунёвий давлат (жамият) да дин (ислом) омилининг ўрни З. И. Мунавваров, сиёсий фанлар доктори, проф

Дунёвий тараққиёт тушунчасининг халқаро легитимизацияси

• Дунёнинг юздан ортиқ мамлакатлари қонун ҳужжатларида (конституция ва турли қонун ҳужжатлари) дунёвийликнинг турли шартлари у ёки бу тарзда ўз ифодасини топган;
• Ўттиздан ортиқ мамлакатлар конституциясида уларнинг тараққиёт йўли дунёвий эканлиги алоҳида таъкидланган.

Дунёвийликка асосланган давлат (жамият) фазилатлари

• Конфессионал мансубликдан қатъи назар барчага биргаликда яшаш имкониятини яратади. Шунинг учун ҳам у қимматли ижтимоий неъматдир;
• Унда жамиятнинг диний хавфсизлиги таъминланади;
• Диний омилнинг ҳаётий ўрнини инкор этмайди, унинг бунёдкорликка йўғрилган интилишларинини қўллаб-қувватлайди;
• Диний қадриятларни халқ маънавиятининг ажралмас қисми сифатида кўради.

Дунёвийлик тамойилининг мусулмон дунёсида зуҳур топиши

• “Мадина конституцияси” (622 йилда муҳожир мусулмонлар ва Мадина аҳолиси, жумладан, яҳудийлар билан тузилган 47 моддадан иборат шартнома, плюрализм);
• Ўттиз йиллик халифалик ҳақидаги тушунча;
• Абулҳасан ал-Мовардий (10-111 асрлар) ва унинг “ал-Аҳком ас-султония ва-л-валоёт ад-диния” асари ва бошқ.

“Шўролардан кейинги макон”да дунёвийлик ва динийлик тўқнашуви

• “Адолат”, “Одамийлик ва инсонийлик”, “Ислом лашкарлари” ва бошқаларнинг ташкил топиши;
• “Ислом давлати” шиори – Ўзбекистон ислом ҳаракати ва бошқ.;
• Дунёвий тараққиёт йўлини сақлаб қолиш билан боғлиқ муаммолар ва ҳкз.

Дунёвийлик ва динийлик уйғунлигини таъминлаш – барқарор ижтимоий-иқтисодий тараққиётнинг гарови

• Муваффақиятга эришишни таъминловчи ўзак ўқ - динийлик ва дунёвийлик ўртасидаги мувозанат;
• Том маънодаги соғлом дунёвийлик диннинг ижтимоий мавқеини инкор этмайди, балки ижтимоий ҳаётни ташкил этишнинг дунёвий маърифат, яъни билимларга асосланган тарзини англатади.

Эътиборингиз учун ташаккур!

Зоҳидулла Мунавваров – сиёсий фанлар доктори, профессор

ЎЗБЕКИСТОН ХАЛҚАРО ИСЛОМ АКАДЕМИЯСИ

2020 йил