Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

2. Diklofenak natriy SN ning 2 eritmasini tayyorlash. 
Diklofenak natriydan 0,05 g (aniq tortma) olib, 100 ml li o’lchov kolbasiga solinadi va
10,0 ml 0,1 M li natriy gidroksid eritmasi, 40 ml suv qo’shiladi. Dori moddasi eriguncha 
chayqatiladi va eritma hajmi suv bilan kolba belgisigacha yetkaziladi(asosiy eritma). 
Asosiy eritmaning saqlash muddati 7 kun. 
1 ml asosiy eritmadan olib, 50 ml li o’lchov kolbasiga solinadi va eritma hajmi 0,01 M li 
natriy gidroksid bilan kolba belgisiga yetkaziladi (SN2). 
Ilova. 
Ushbu me’yoriy hujjatda keltirilgan reaktivlar , titrlovchi eritmalar va indikatorlar U 
DF, “Reaktivlar” 4-maqolasida keltirilgan. 
Qadoqlash. 
OAJ “Klockner pentaplast” ning EP-73 markali polivinilxlorid plyonkasidan
yasalgan blisterlarda 10 ta tabletkadan qadoqlanadi. Rossiyada GOST 25250-88 ga ko’ra yoki
“Durovinil” firmasi , “Pannunion” yoki “ONGROPAK KFT” (Vengriya) firmasining, rangli yoki 
rangsiz ,“Sibirskiy alyuminiy”firmasi-“Sayanskaya folga” zavodi tomonidan ishlab chiqariladigan 
alyumin folgalarga, GOST 745-79 ga ko’ra yoki “Alupak d.o.o.” (Sloveniya) firmasining laklangan 
import folgalariga qadoqlanadi. 
GOST 7933-89 ga ko’ra 1 ta yoki 3 ta blisterdan tibbiy qo’llash uchun yo’riqnoma bilan 
birga kartondan yasalgan iste’mol tarasiga qadoqlanadi. 
Tabulettae “Nystatinum – Remedy” 500 000 obductae 
“Nistatin – Remedy” qobiqli tabletkalar 500 000 TB 
“Nistatin – Remedy” 500 000 TB tabletkalar, qobiq bilan qoplangan 
Ko’rsatkich nomi 
Usul manbasi 
MH talabiga ko’ra 
1 
2 
3 
Tavsif
Organoleptik
Dumaloq, ikki tomonlama qabariq 
tabletkalar, qobiq bilan qoplangan, 
qo’ng’ir qizil rangli, zararlanmagan chetli 
va tashqi ko’rinishi bir xil. 
Chinligi
MH talabiga ko’ra 
UB spektroskopiya 

---

172 
O’rtacha og’irlik va 
undan farqi 
Tortish DF XI, 2 tom, 
b.154 
Tabletkaning o’rtacha og’irligi 123,9 mg 
dan 137,0 mg gacha 
O’rtacha og’irlikdan farqi 20 ta 
tabletkadan 18 tasida ±7,5% ga, 20 tadan 2 
tasida 15% dan oshmasligi kerak. 
Parchalanish
DF XI, 2 tom, b.154 
60 daqiqadan oshmasligi kerak 
Talk
DF XI, 2 tom, b.154 
3% dan oshmasligi kerak 
Quritishdagi massaning 
yo’qotilishi 
DF XI, 2 tom, b.176 
5% dan oshmasligi kerak 
Miqdoriy tahlili
MH talabiga ko’ra 
485000 – 550000 TB/tab 
Mikrobiologik tozaligi
DF XI, 2 tom, b.193 
1 g preparatdagi aerob bakteriyalarning 
umumiy miqdori 1000 tadan, 
zamburug’lar soni 100 tadan oshmasligi, 
Eschirichia coli esa bo’lmasligi kerak.
Yaroqlilik muddati 
MH talabiga ko’ra 
2 yil 
Saqlash
MH talabiga ko’ra 
Quruq, yorug’likdan himoyalangan joyda, 
xona haroratida saqlanadi. 
1 ta tabletka uchun tarkib (in bulk) “Antibiotice S.A.” (Ruminiya) 
№ 
Tarkib
Miqdor (mg) 
MH 
Faol modda 
1
Nistatin
100.0000 (500000 
TB) 
Yevr.F. 
To’ldiruvchilar 
1 
Polividon K 32 
5.0000 
Yevr.F. 
2 
Poliplasdon XL 
15.0000 
Yevr.F., AQSH F. 
3 
Talk
1.0000 
Yevr.F., AQSH F. 
4 
Magniy stearat 
1.0000 
Yevr.F., AQSH F. 
Qobiq tarkibi 
1 
Gidroksipropilmetilsellyuloza
3.4500 
Yevr.F., AQSH F. 
2 
Talk
3.8000 
Yevr.F., AQSH F. 
3 
Polisorbat 80 
0.1800 
Yevr.F. 
4 
Titan dioksid 
0.8500 
Brit.F. 
5 
Sariq “SY” (E110) 
0.0813 
Fransiya F. 
6 
Azorubin karmoizin (E122) 
0.0287 
Fransiya F. 
7 
Brilliant qorasi BN (E151) 
0.0100 
Fransiya F. 
8 
Makrogol 6000 
0.0600 
Yevr.F., AQSH F. 
Tabletkaning o’rtacha og’irligi 
130.4600 
Nistatin miqdori substansiyaning mikrobiologik faolligiga bog’liq tarzda o’zgarishi 
mumkin. 
Tavsif. Dumaloq, ikki tomonlama qabariq tabletkalar, qo’ng’ir qizg’ish rangli qobiq bilan 
qoplangan, zararlanmagan qirrali va tashqi ko’rinishiga ko’ra bir xil. DF XI, 2 tom, b.154 talabiga 
javob berishi kerak. 
Chinligi. Tabletkalarni maydalab olingan 300000 TB ga ekvivalent miqdordagi kukunni 
hajmi 100 ml bo’lgan o’lchov kolbasiga solinadi va 5 ml sovutilgan sirka kislotasi va 50 ml metil 
spirti qo’shiladi. 5 daqiqa davomida chayqatiladi, eritma hajmi metil spirti bilan belgigacha 
yetkaziladi, aralashtiriladi va qog’oz filtr yordamida filtrlanadi, boshlang’ich 10 ml filtrat tashlab 
yuboriladi. 
1 ml filtratni hajmi 100 ml bo’lgan o’lchov kolbasiga solinadi, metil spirti bilan belgigacha 
yetkaziladi va aralashtiriladi. 

---

173 
Hosil bo’lgan eritmaning UB spektrdagi nur yutish ko’rsatkichi 250 dan 350 nm to’lqin 
oralig’ida (291±2) nm, (305±2) nm, (319±2) nm to’lqin uzunligida uchta maksimum nur yutish 
ko’rsatkichini namoyon qilishi kerak. 
Eritmalarning nisbiy optik zichligi, 291 nm va 391 nm orasidagi to’lqin uzunligida 0,61 dan 
0,73 gacha, 305 nm to’lqin uzunligida esa 0,83 dan 0,96 gacha bo’lishi kerak. 
Tekshiruv qalinligi 10 mm bo’lgan kyuvetada, solishtiruvchi eritma sifatida sovutilgan sirka 
kislotasi – metil spirti (0,05:100) aralashmasidan foydalanilgan holda olib boriladi. 
O’rtacha og’irlik va undan chetlanish. Tabletkaning o’rtacha og’irligi 123,9 mg dan 137,0 
mg gacha O’rtacha og’irlikdan farqi 20 ta tabletkadan 18 tasida ±7,5% ga, 20 tadan 2 tasida 15% dan 
oshmasligi kerak (DF XI, 2 tom, b.154). 
Parchalanish. 60 daqiqadan oshmasligi kerak. Hajmi 1 l bo’lgan idishga erituvchi muhit 
sifatida 600 ml 0,6% li xlorid kislotasi solinadi. Tekshiruv Britaniya Farmakopeyasi talabi yoki DF 
XI, 2 tom, b.154 ga asosan o’tkaziladi. Agar savatchadagi tabletkalar 30 daqiqa davomida 
parchalanmasa, qayta tekshiruv o’tkaziladi. Bunda savatchalar suv bilan to’ldirilgan idishga va
huddi shu vaqtning o’zida fosfatli bufer eritmasiga solinadi pH=6,8 (DF XI, 2 tom, b.154). 
Talk. 3% dan ko’p bo’lmasligi kerak (DF XI, 2 tom, b.154). 
Quritishdagi massaning yo’qotilishi. 5% dan ortiq bo’lmasligi kerak. Tabletkalarni maydalab 
olingan kukundan 1 g (aniq tortma) miqdoridagisini olib vakuumli quritish shkafida 60ºC haroratda 
va 0,7 kPa (5 mm sim.ust) dan ko’p bo’lmagan qoldiq bosimda, 3 soat davomida fosfat angidiridi 
ishtirokida (P
2
O
5
) quritiladi (DF XI, 2 tom, b.176). 
Miqdoriy tahlil. Tekshiruv “Antibiotiklarni biologik usuldagi miqdoriy tahlili” XIV A ilovasi 
va Britaniya Farmakopeyasining Nistatin tabletkasi monografiyasiga (2134 b.) binoan olib boriladi. 
Ishchi shartlar. 
Solishtiriluvchi moddaning standart namunasi – Nistatin SMSN 
Test mikroorganizm – Saccharomyces cerevisiae NCYC 87 
Kultivatsiyalash muhiti – F muhit, pH 6.0 
Boshlang’ich eritmani tayyorlash uchun foydalaniladigan erituvchi – dimetilformamid
Suyultirilgan eritmani tayyorlash uchun erituvchi – 5% dimetiformamid saqlagan fosfatli 
bufer pH 6.0 
Inkubatsiyalash harorati – 30 -32ºC
Inkubatsiyalash vaqti – 18 soat 
F muhiti 
Pepton – 9,4 g 
Go’sht sho’rvasi – 2,4 g 
Achitqi ekstrakti – 4,7 g 
Natriy xlorid – 30,0 g 
Glyukoza monogidrat – 10,0 g 
Agar – 23,5 g 
Tozalangan suv – 1000 ml 
pH (sterilizatsiyadan so’ng) – 6,0±0,1 
Kulturani tayyorlash 
Test – mikroorganizm Saccharomyces cerevisiae NCYC 87 ni F muhiti ustida pH=6.0, 30-
37ºC haroratda 24 soat davomida o’stiriladi.
Tayyorlangan test – mikroorganizm 24 soat davomida o’stirilganidan so’ng 0,9% li natriy 
xloridning steril eritmasi bilan yuviladi. Hosil bo’lgan kultura huddi shu eritma bilan 10
8
Tb/ml 
bo’lguncha suyultiriladi, hujayralar soni Goryayeva kamerasi bo’yicha yoki 580 nm to’lqin 
uzunligida fotokolorimetrik usulda aniqlaniladi.
Solishtirish eritmasini tayyorlash 
Nistatin SMSN dan 0,0100 g olib dimetilformamidda 6030 Tb/ml miqdordagi boshlang’ich 
eritma hosil bo’lgunicha eritiladi. Eritmani pH=6,0 bo’lgan 5% li dimetilformamid saqlagan fosfat 

---

174 
buferi eritmasi (FB 6,0+ DFA) bilan 10 Tb/ml(C1), 20 Tb/ml(C2), 40 Tb/ml miqdordagi 
konsentratsiyali eritmalar hosil bo’lguncha suyultiriladi. Bu jarayon quyidagi sxemaga asosan 
bajariladi: 
0,0100 + 10,0 ml DFA 6030 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 5,03 (FB 6,0 + DFA) 1000 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 24,0 ml (FB 6,0 + DFA) 40 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 1,0 ml (FB 6,0 + DFA) 20 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 1,0 ml (FB 6,0 + DFA) 10 Tb/ml 
Tekshiriluvchi eritmani tayyorlash 
Tabletkalarni maydalab olingan 200000 TB ga ega bo’lgan kukunni 50 ml 
dimetilformamidda 1 soat davomida chayqatib eritiladi. Hosil bo’lgan eritma sentrifugalanadi va 
qog’oz filtr yordamida filtrlanadi. Cho’kma ustidagi suyuqlik yoki filtratdan 10 ml olib, hajmi 200 
ml bo’lgan o’lchov kolbasiga solinadi. Eritmaning hajmi pH=6,0 bo’lgan 5% li dimetilformamid 
saqlagan fosfat buferi eritmasi (FB 6,0+ DFA) bilan 10 Tb/ml(C1), 20 Tb/ml(C2), 40 Tb/ml 
miqdordagi konsentratsiyali eritmalar hosil bo’lguncha belgisiga yetkaziladi. Bu jarayon quyidagi 
sxemaga asosan bajariladi: 
200000 TB + 50,0 ml DFA → 4000 Tb/ml 
׀→ 10 ml (40000 TB) + 200 (FB 6,0 + DFA) 200 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 4,0 ml (FB 6,0 + DFA) 40 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 1,0 ml (FB 6,0 + DFA) 20 Tb/ml 
׀→ 1,0 ml + 1,0 ml (FB 6,0 + DFA) 10 Tb/ml 
Bajariladigan ish tartibi 
Muhitni suv hammomida eritib olinadi va 10 ml dan 6 ta kosachaga asosiy qatlam sifatida 
quyiladi. Muhitga isitilgan va 50ºC gacha sovutilgan mikroorganizmlar suspenziyasini 3:100 
nisbatda kiritiladi. Har bir Petri kosachasiga 10 ml dan asosiy qatlam bir tekisda yoyiladi. Sovugan 
muhitni zanglamas po’latdan yasalgan 6 ta silindrga joylashtiriladi. Har bir silindrni solishtirish va 
test suyultirilgan eritmasining 100 mkl miqdordagi hajmi bilan to’ldiriladi. Kosachalar 30-32ºC 
haroratda 18 soat davomida inkubatsiyalanadi, o’sgan kulturaning diametrini 0,1 mm aniqlikda 
o’lchanadi. Test – kulturaning o’sishi hisoblanadi. 
Mikrobiologik o’sish ko’rsatkichi quyidagi usul yordamida hisoblaniladi: 
- test kulturaning logarifmik o’sish darajasi, bunda 
dozalashning logarifmik darajasi, bunda
d1=d1’ – tekshiriluvchi eritma va SNSM ning past dozasi; 
d2=d2’ – tekshiriluvchi eritma va SNSM ning o’rtacha dozasi; 
d3=d3’ – tekshiriluvchi eritma va SNSM ning yuqori dozasi; 
F= 1/3 * ( P1+P2+P3-C1-C2-C3) – tekshiriluvchi eritmaning past test-dozasi diametri 
yig’indisi va nistatin SNSM past dozasi diametri yig’indisi o’rtasidagi farq; 
E=1/4 * (P3-P1+C3-C) – tekshiriluvchi eritmaning yuqori dozasi diametri yig’indisi va 
nistatin SNSM past dozasi diametri yig’indisi o’rtasidagi farq; 
Antilog(2+M)=R – preparat tortmasining topilgan faolligi, %. 
Tekshirish aniqligi shunday bo’lishi kerakki, ishonchli chetlanishlar miqdori P=95% 
bo’lganda ±5% dan oshmasin. 
1 ta tabletkadagi nistatinning ta’sir birligidagi faolligi quyidagi formula yordamida hisoblab 
topiladi: 
, bunda 
A – preparat tortmasining tahmin qilinayotgan faolligi, TB; 

---

175 
R – preparat tortmasining topilgan faolligi, %; 
m – preparat tortmasining og’irligi, mg; 
b – tabletkaning o’rtacha og’irligi, mg. 
Tabletkadagi nistatinning faolligi 485000 dan 550000 TB gacha bo’lishi kerak. 
Mikrobiologik tozaligi. DF XI, 2 tom, b.193 va 12.10.05 dan o’zgartirish №2, kategoriya 3 
“A” talabiga asosan olib boriladi. 
Preparat tekshiruv mobaynida antimikrob xususiyatni namoyon etadi.
Ekish materiali №1, №3 va №8 ozuqa muhitlariga to’g’ridan to’g’ri usulda, preparatni 1:10 
nisbatda fosfat buferi va suyuq ozuqa muhitida suyultirib ishlatiladi.
№ 2 ozuqa muhitiga hech qanday ekish o’tkazilmaydi. 
1 g preparatdagi aerob bakteriyalarning umumiy soni 1000 tadan, zamburug’larning umumiy 
soni 100 tadan oshmasligi kerak. Eschirichia coli bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi.
Qadoqlash. 10 ta tabletkadan DS 25250-88 ga asosan polivinilxlorid plyonkadan yasalgan 
yoki import va TSh 48-21-270-78 ga ko’ra loklangan bosma alyumin folgalaridan yasalgan yoki DS 
745-79 ga ko’ra import, yoki TSh 13-0248643-833-91 ga ko’ra polimer qoplamali qog’ozlardan 
yasalgan yoki import TS 64-074-91 ga ko’ra kontur katakchali qadoqlarga joylanadi. 
Ikkitadan kontur katakchali qadoqni qo’llash yo’riqnomasi bilan birgalikda DS 7933-89 ga 
ko’ra quti uchun foyadalaniladigan kartondan yasalgan qutilarga joylanadi. 
Qutilar DS 7376-89 ga ko’ra gofrirlangan kartondan yasalgan korobkalarga yoki DS 7933-89 
ga ko’ra import korobkalarga joylanadi.
Kontur qadoqlarni to’g’ridan to’g’ri DS 7933-89E ga ko’ra karton qutilarga yoki Ds 7376-89 
ga ko’ra gofrirlangan kartondan yasalgan yoki import qutilarga qadoqlashga ruxsat etilgan. Har bir 
qutiga qo’llash yo’riqnomasi solish kerak. 
Qutilar DS 18251-87 ga asosan yopishtiruvchi tasma yoki skotch tasmasi yoki o’zi 
yopishadigan yorliq bilan yopishtiriladi. Qutiga o’zi yopishadigan import guruh yorliqlari yoki DS 
7625-76E ga asosan yorliq qog’ozidan va DS 18510-87E ga ko’ra import yozuv qog’ozidan yasalgan 
yorliq yopishtiriladi. 
Guruh va transport tarasi DS 17768-90E ga asoslanadi. 
Yorliqlash. Alohida qadoqlarda, pachkalarda va guruh yorlig’ida ishlab chiqaruvchi nomi, 
uning tovar belgisi va manzili, preparatning lotin, davlat va rus tillaridagi nomi TB faolligi 
ko’rsatilgan holda, ta’sir qiluvchi moddaning TB dagi faolligi, qadoqdagi tabletkalar soni, saqlash 
sharoiti, ogohlantiruvchi yozuvlar, “ “Antibiotice S.A.” bilan hamkorlikda chiqariladi, Ruminiya”. 
seriya raqami, ishlab chiqarilgan sana, yaroqlilik muddati, registratsiya raqami, shtirx kod 
ko’rsatilgan bo’ladi. 
Guruh yorlig’ida qo’shimcha ravishda qutidagi qadoqlar soni ko’rsatilgan bo’ladi. 
Transport tarasining yorliqlanishi Ds 14192 – 96 ga ko’ra olib boriladi.