Dori-darmonlarni tabiatdan o‘rganing, inson izlayotgan narsani u allaqachon yaratgan

4500 turga yaqin tabiiy holdagi o‘simliklar uchraydi. Shulardan 1200 ga yaqini dorivor xususiyatga ega. Ayni paytda O‘zbekiston Respublikasida 112 turdagi dorivor o‘simliklar rasmiy tabobatda foydalanishga ruxsat berilgan, ularning 80% ini tabiiy holda o‘suvchi o‘simliklar tashkil etadi.


O‘ZBEKISTONNING EKSPORT SALOHIYATI

Respublikamizda birgina 2020-yilda jami 50 mln dollarlik 16 ming tonna dorivor o‘simliklar xomashyosi qayta ishlanib, tayyor yoki yarim tayyor mahsulotlar Xitoy (52,3%), Turkiya (16,7%), Afg‘oniston (10,6%), Janubiy Koreya (3,7%), Xindiston (3,9%), Germaniya (1,5%) va boshqa davlatlarga (11,3%) eksport qilindi.

Xususan, 2020-yil boshida respublikaning barcha hududlarida jami 11,5 ming ga yer maydonda dorivor o‘simliklar mavjud bo‘lgan bo‘lsa, bahor mavsumida 1,8 ming ga yer maydonda ichki va tashqi bozorlarda haridorgir 37 turdagi bir va ko‘p yillik dorivor o‘simliklar ekilib, dorivor va ziravor o‘simliklar maydoni 13,3 ming gektarga yetkazildi.
Hozirgi kunda eksport salohiyati yuqori bo‘lgan dorivor o‘simliklarning plantatsiyalari yildan-yilga kengayib bormoqda. Joriy yil 162 ta subyekt tomonidan 15,6 ming gektar maydonda 45 turdagi dorivor o‘simliklar yetishtirilmoqda (o‘tgan yilga nisbatan 2,3 ming ga ko‘p). Shuningdek, mamlakatda 11 ta subyekt tomonidan 14 turdagi dorivor va ziravor o‘simliklar urug‘ va ko‘chatlari tayyorlanmoqda.
Ushbu sohani yanada rivojlantirish maqsadida 2022-yilda ichki va tashqi bozor talablari hamda marketing natijalaridan kelib chiqib, jami 17,4 ming (2021-yilga nisbatan 1,8 ming ga ko‘p) gektarda dorivor o‘simliklar ekinlarini yetishtirilishi rejalashtirilib, shundan asosiy maydonlarda 4,5 ming gektar, lalmi yerlarda 12,9 ming gektarga yetkaziladi.
Bugungi kunda tabiiy dori vositalarini ishlatish, dorivor o‘simliklarni madaniylashtirish va xom ashyosini ko‘paytirishga katta eʼtibor berilmoqda. Dorivor o‘simliklar (lat. Plantae medicinalis) – bu xalq tabobatida, tibbiyotda yoki veterinariya amaliyotida, profilaktika va davolash maqsadida ishlatiladigan o‘simliklarga aytiladi. Xalqaro tabiatni qo‘riqlash ittifoqi (IUCN) maʼlumotiga ko‘ra, tibbiyotda 21 mingga yaqin dorivor o‘simliklar ishlatiladi.
Dorivor o‘simliklarning yillik aylanmasi 3,26 mlrd. dollarni tashkil etadi. Xitoy, Hindiston, Germaniya davlatlari dorivor o‘simliklar eksporti bo‘yicha yetakchi davlatlar qatoriga kiradi.