Donni saqlash va qayta ishlash texnologiyasi”

Chegaralangan kondisiyalar. Davlatga sotiladigan don va urug’larning sifatini pasayishi me’yor bilan cheklangan bo’lib, chegaralangan kondisiya deb aytiladi. Bu me’yorlar oxirgi ko’rsatkich bo’lib, don qabul qiluvchi korxonalar tomonidan maxsus ruxsatnomaga binoan qabul qilinadi. Agar donning sifati chegaralangan kondisiyadan past bo’lsa, u vaqtda don qabul qiluvchi korxonalar maxsus ruxsatnoma bo’yicha qabul qilinishi mumkin. Don sotib olish rejasiga ko’ra quyidagi kamchiliklari bor bo’lgan donlar qabul qilinmaydi: har xil yomon hidlari bo’lib, qizib sasiydigan shamollatganda hidlar yo’qolmaydigan (benzin, kerosin); urug’lar aralashmasi tarkibida 1% dan ko’p mayda toshlar mavjud, don uyumlari aralashmasi tarkibida unib chiqqan donlar miqdori 5% dan yuqori bo’lsa va boshqalar. Asosli chegirish kondisiyadan sifat bo’yicha chetlanish yoki o’zgarishlarga yo’l qo’yilsa, u vaqtda asl va pulli chegirish hamda qo’shish qo’llaniladi (4-jadval).
4-jadval
Donning sifatiga qarab qo’shish yoki chegirish

Ko’rsatkichlar	Chegirish foiz hisobida		Qo’shimcha foiz hisobida
	og’irligidan	narxidan	og’irligiga		narxiga
Namlik	Asosli konditsiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun		Asosli konditsiyadan past bo’lgan har bir foiz namlik uchun
	1,0	0,4	1,0		-
Begona aralashma	Asosli konditsiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun		Asosli konditsiyadan har biri 0,1 foiz past bo’lgan aralashma uchun
	1,0	0,3	0,1		-
Donli aralashma	Asosli konditsiyadan yuqori bo’lgan har bir foiz namlik uchun
	-	0,1	-		-
Asl og’irlik	Asosli konditsiyadan past bo’lgan har bir don 10 gr asl og’irlik uchun		Asosli konditsiyadan yuqori bo’lgan har bir 10 gr asl og’irlik uchun.
	-	0,1	-	0,1
Ombor zararku-nandalari bilan zararlanishi	Donni kana bilan zararlanishi
	-	0,5	-	-