Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

29-rasm. Katta qora qo‘ng‘iz. (Tenebrio molitor L) 
Bu hasharot don zaxirasida uchraydigan qo‘nqizlarning eng kattasi 
hisoblanadi. Tuzilishi jihatidan kichik qora qo‘ng‘izga o‘x- shab ketadi, 
lekin tanasining uzunligi 13-16 mmgacha boradi. Rangi qoramtir yoki 
qora tusda. Yaxshi ucha oladi,ayniqsa kechqurun. 
Tanasi yirik bo‘lsada unchalik xavfli emas. Bir yilda bir marotaba 
avlod beradi. Isitilmaydigan inshootlarda lichinka bosqichida qishlaydi. 
Bahorda may-iyun oylarida qo‘ng‘izlari chiqadi.Urg‘ochisi 
89

---

qisqa vaqt ichida 280-580 tagacha tuxum qo‘yadi va undan tez orada 
ko‘krak oyoqlari yaxshi rivojlangan oq tusli lichinkalari chiqadi. 
Lichinkalik davri uzoq davom (yilning asosiy qismi)etadi va bu davrda 
2mmdan 25-30 mmgacha kattalashadi. Rangi ham mos holda avval yorqin 
sariq, so‘ngra to‘q sariq tusga o‘tadi. 
Lichinkalari o‘zining rivojlanishi davrida 15 martagacha po‘st 
tashlaydi va unni ifloslantirib yuboradi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki 
lichinkalar unda bemalol harakatlana oladi. 
Un, yorma va omuxta-yem mahsulotlarida yuqoridagilardan tash- qari 
mazkur hasharotlarga tuzilishi va faoliyati jihatidan o‘xshash boigan 
shoxli qora qo‘ng‘iz (Gnatoserus sornutus F) mo‘ylovdor xrumak 
(Tribolium sastaneum Herbst) kabi yana bir qancha qo‘ng‘iz turlari 
uchrab turadi. 
30-rasm. Mug‘ombirlar (Rtinidae) 
Bu oilaga kiruvchi hasharotlardan don zaxirasida mug‘ombir o‘gri 
(Rtinus tur L) eng ko‘p uchraydi. Bu hasharotlarning bunday atalishiga 
sabab, ular yopiq inshootlarda tungi hayot faoliyatiga ega, shuningdek, 
qachonki ularni bezovta qilinganda (don va boshqa mahsulotlar 
aralashtirilganda) oyoqlarini ostiga yig‘ishtirib olib, oiib qolgan singari 
harakatsiz bo‘lib oladi. 
90

---