Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

Yormalarni ajratishning texnologik jarayonlari 
Yormalarni ajratishda oqlangan va oqlanmagan yormalar ikki 
fraksiyaga bo‘linadi. Bunda gul qobiqlari donga yopishib o'smagan va g 
jarayonida mag‘izdan oson ajratiladigan (sholi, suli, grechixa va tariq) don 
aralashmalarini 
ajratish 
uchun 
paddimashinadan 
foydalaniladi. 
Aralashmalardagi 
oqlangan 
va 
oqlanmagan 
fraksiyalar 
fizikaviy 
tarkiblariga ko‘ra ajratiladi. Oqlangan yormaning oTchami oqlanmaganga 
nisbatan kichik boiib, zichligi katta, shakli dumaloqlangan, elastikligi kam, 
ishqalanish koeffitsienti kattaligi bilan farqlanadi.
233

---

40-jadval 
Elovchi uskunalarda aralashmadagi oqlangan va 
oqlanmagan yormalarni ajratish usullari 
Ajratish
Foydalaniladigan uskunalar
Don turlari
oichamiga
elovchi uskunalar (rassevlar, yorma 
saralovchi)
grechixa
uzunligiga
trierlar
suli, sholi
barcha belgilariga
yorma ajratuvchi uskunalar (paddi-
mashina, 
BKO 
rusumli 
yorma 
ajratuvchi uskuna)
suli, sholi, tariq
Raddi-mashinadan (89-rasm) sholi va suli donlaridan yormalar ishlab 
chiqariladigan korxonalarda foydalaniladi. Uning asosiy qismlari staninani 
harakatga keltiruvchi mexanizmi 2 bilan, aralashmani qabul qiluvchi va 
chiqaruvchi moslamali korpus 4 dan iborat. Metall korpusda ikkita, uchta 
yarusli saralovchi stol tarnov (jolob) lar mavjud. Korpusni to‘rtta silkinib 
turuvchi tayanch prujina ushlab turadi. Qabul qiluvchi moslama 5 - tarnov 
shaklida bo‘lib, saralovchi stolni bo‘yiga ikkiga bo‘ladi. Birinchi 
bo‘limning nishab yuzasiga tushgan aralashma uzunasiga bir tekisda 
taqsimlanadi. Ikkala bo‘lim orasida uzunasiga joylashgan to‘siqdagi zulfin 
pona yordamida tartibga solib turiladi. Yormalar ishchi kanalda o‘rnatilgan 
shiber novi vositasida ajratiladi. Uskuna elektr motor 6 yordamida 
harakatga keltiriladi. Krivoship-shatunli mexanizm korpusni yo‘nalishi 
bo‘yicha qayta harakatga keltirib turadi. 
Korpusni ko‘ndalang nishabga keltirish uchun moslovchi shturval 
mexanizmi 3 o‘rnatilgan. Saralovchi stolning ko‘ndalang o‘qiga nisbatan 
perpendikulyar holda siniq chiziq shaklidagi akslantiruvchi to‘siqlar 
o‘rnatilgan. To‘siqlar ishchi kanalni tashkil qiladi. Uning tebranishi 
natijasida oqlanmagan don yuqori qatlamga chiqib, oqlangan don esa 
pastki qatlamda bo‘ladi va uning harakati qiyinlashadi. 
234

---

oqlangan