Donni saqlash va birlamchi qayta ishlash texnologiyasi

Bunda: x – massa (vazinning o‘zgarmas ortib boruvchi miqdori); A – qoldiq bo‘yicha va kirimda namlik darajasi hamda begona aralashmalar miqdori.
Misol uchun, kirim hammasi bo‘lib (30-shakldagi tozalash dalolarnomasining 3-qatori ) 800 000kg edi, namligi 13,22% chiqimda hammasi bo‘lib (80-shakldagi tozalash dalolatnomasining 8-qatori) 798 000 kg, namligi -14,00%
X=_{ }
Boshqacha aytganda, hisoblash _{ } kg ni tashkil etadi.
Agarda tozalash komissiyasi namlik darajasi va begona aralashmalar miqdori ortib ketishi, ishlatib bo‘lingan va ro‘yxatga olingan don maxsulotlari partiyasida yoki ortib jo‘natish paytida sifatini noto‘g‘ri aniqlash natijasida yoki boshqa sababga ko‘ra yuz berganini aniqlasa u holda bu to‘g‘risida tshuntirish xatida bayon etib, tozalash dalolatnomasiga qo‘shib topshiradi va Davlat don inspektorini shu materiallar bilan tanishtiradi. Davlat don inspektori komissiyaning xulosalari asosli ekanligini tekshirib, bu to‘g‘rida Davlat don inspeksiyasi boshlig‘iga yozma ravishda ma’lum qiladi. 36-shakldagi daftarda miqdoriy-sifat jihatdan hisoblash to‘g‘riligi boshlang‘ich xujjatlar bilan solishtirib tekshirilgandan keyin tozalash komissiyasi 30-shakldagi tozalash dalolatnomasini 3-nusxada tuzadi va Davlat don inspektoriga taqdim etadi. Tozalash dalolatnomalarining o‘z vaqtida tuzilmasligi davlat intizomini buzish deb hisoblanadi va mansabdor shaxslar buning uchun qat’iy javobgarlikka tortiladilar. I, II, III toifa chiqindilari bo‘yicha faqat miqdoriy hisob yurittladi. Ularni saqlash ro‘yxatga olish dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi va belgilangan tartibda ko‘rib, tasdiqlanadi. Agarda tozalash jarayonida ortiqcha don yoki maxsulot mavjudligi aniqlansa bu ortiqcha maxsulot hisobxona tomonidan zudlik bilan kirim qilinishi zarur.
O‘zlashtirish uchun savollar:

1. 
   Donni saqlash davrining oydagi o‘rtacha tonnasini qanday xisoblanadi?
   
2. 
   Donning oylik tabiiy yo‘qotishini qanday xisoblanadi?
   
3. 
   Donning yo‘qotishlarini hisobdan chiqarish qanday amalga oshiriladi?