Donlarni qayta ishlashni istiqbollari va yangi texnologiyalar

Yaroqli (sifatli) – barcha standart talablariga to’liq javob beridigan mahsulotlar. Bu mahsulotlarning iste’moli odamga zararli ta’sir qilmaydi va chegaralanmagan miqdorda iste’mol qilishga tavsiya beriladi.

Shartli yaroqli – ma’lum bir o’zgarishga uchragan mahsulotlar, to’g’ridan-to’g’ri iste’mol qilish tavsiya etilmaydi va ularga ishlov (ko’pgina xollarda termik) berish talab etiladi. Masalan: yangi baliqning mushak to’qimasida lentasimon gijjalar lichinkasi aniqlangan bo’lsa, brutsellyoz, leykoz, sil va oqsim kasalligi bilan kasallangan mollarning go’shti va bq.

Ozuqaviy qiymati past bo’lgan mahsulotlar– ma’lum bir o’zgarishlarga uchrab, uning ozuqaviy qiymatini pasaygan, tabiiy holatda iste’mol qilish sog’liq uchun xatarsiz hisoblanadi. Bunday mahsulotlarni ozuqaviy qiymati texnologik jarayonning buzilishi, saqlash sharoiti noto’g’ri bo’lishi hisobidan kelib chiqadi. Masalan: yog’i kam sut, namligi mehyoridan ortib ketgan non.

1. Falsifikatsiyalangan mahsulot – kamchiligini yashirish maqsadida sun’iy o’shimchalar qo’shish orqali olingan mahsulotlar. Masalan: kislotaligi yuqori bo’lgan sutga choy sodasini qo’shiladi. Bunda sut tarkibidagi chirituvchi mikroorganizmlarni rivojlanishi to’xtaydi va mahsulot tarkibidagi vitamin С parchalanadi. Bunday sut mahsulotlari iste’molga yaroqsiz hisoblanadi.

2. Surrogatlar– organoleptik ko’rsatkichlari (xidi, ta’mi, rangi, tashqi ko’rinishi) bilan shu mahsulotga o’xshash, ammo kimyoviy tarkibi umumian boshqa va sun’iy yo’l bilan tayyorlangan mahsulotlardir. Ushbu mahsulotlarga boshoqli o’simliklardan olinadigan kofe’ tabiiy sharbatlar o’rniga meva essentsiyalari’ soya go’shti, mayonez, qora ikra, sun’iy asal.

3. Yaroqsiz (sifatsiz) mahsulotlar – bu mahsulotlarni tabiiy holda ham, ishlov berilgan holda ham iste’molga yaroqsiz hisoblanadi, chunki ularning organoleptik ko’rsatkichlari qoniqarsiz yoki odam organizmi uchun zararli hisoblanadi. Yaroqsiz mahsulotlarni iste’mol qilish natijasida gelmintlarning lichinkalari, yana pestitsidlar va boshqa zaharli moddalar bilan zararlanishi mumkin. Yaroqsiz mahsulotlarga mog’orlangan non, chiriyotgan go’sht, sporalar bilan zararlangan unni misol qilib keltirish mumkin.