Donishmand uldirkim, eshshak xayliga do 'nrnas Na martaba, na xushomad, na a 'yonи maqtovdan. Alisher Navoiy Hokimiyatning maqsadi — hokimiyatdir

Darsning maqsadi:

• 
  O'zbekiston Respublikasida sud tizimi tashkil qilinishi v-a faoliyati prinsiplari bilan tanishish;
  
• 
  odil sudlovni amalga oshirishga nisbatan qo'yiladigan asosiy taiablarni tahlil qilish;
  
• 
  me'yoriy hujjatlar bilan ishlashdagi mavjud tajribalarni yaxshi- lash.
  

Dars materiallari va jihozlari:

1. 
   9-sinf "Konstitutsiyaviy huquq asoslari" darsligi, 21—22-§.
   
2. 
   Me'yoriy material:
   
• 
  O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi.
  

3. 
   Doska, bo'r, qog'oz, flomasterlar. Tarqatma material:
   

• 
  ilgari o'rganilgan va darsda o'rganiladigan asosiy tushunchalar va atamalar yozilgan kartochkalar.
  

Darsning asosiy tushuncha va atamalari:

• 
  sud tizimi;
  
• 
  fuqarolarning qonun va sud oldida tengligi;
  
• 
  aybsizlik prezumpsiyasi;
  
• 
  sud organlari gumanizmi.
  

DARSNING BLOK-CHJLZMASI:

O'tkazish bosqichlari		vaqt
1.	O'qituvchining kirish so'zi	2 minut
2.	O'rganilgan materialni takrorlash	7 minut
3.	O'qituvchining sinf bilan kichik suhbati	5 minut
4.	Guruhlarda ishlash. "Har kim har kimga o'rgatadi"	14 minut
5.	Guruhlarda ishlash. l-lopshiriqni bajarish (84-bet)	12 minut
6.	Ish yakunlarini chiqarish	3 minut
7.	Uyga topshiriqlar	2 minut

DARSNING BORISHI:

I. Tashkiliy ishlar.

Dars mundarijasi.

1. 
   Sud — inson huquqlari himoyasida muhim bo'g'in.
   
2. 
   O'zbekiston Respublikasining sud tizimi.
   

II. Dars mundarijasini ro'yobga chiqarish ustida ishlash.
1 O'qituvchining kirish so'zi (2 minut).
2. Uyga topshiriqlarni tekshirish oldin o'rganilgan mavzu masalalari yuzasidan o'tkaziladi (7 minut).
Blits-so'rab bilishni o'tkazish uchun namunaviy savollar:

• 
  Ijro etuvchi hokimiyat organlarining asosiy vazifasi nima? (Qonunlarni ro'yobga chiqarish uchun shart-sharoitlarni ta'minlash).
  
• 
  O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi kim tomonidan tuziladi? (Prezident tomonidan tuziladi va Oliy Majlis tomonidan tasdiqlanadi).
  
• 
  Viloyat, shahar va tuman hududida vakillik va ijro etuvchi hokimiyatga qaysi organ rahbarlik qiladi? (Xalq deputatlari kengashi).
  
• 
  Shaharchalar, qishloqlar va ovullarda qaysi organ o'zini-o'zi boshqarish organi sanaladi? (Fuqarolar yig'ini).
  
• 
  Fuqarolar yig'ini oqsoqoli qanday muddatga saylanadi? (2,5 yilga).
  
• 
  Vazirlar Mahkamasining Raisi kim? (O'zbekiston Respub­likasining Prezidenti).
  
• 
  Hokim kimga hisobot beradi? (Prezident va xalq deputatlari viloyat Kengashiga).
  
• 
  O'zini-o'zi boshqarish organlari faoliyatini kim to'xtatishi mumkin? (Fuqarolar yig'ini qaroriga ko'ra).
  
• 
  Vazirlar Mahkamasi o'z faoliyatida kimga hisobot beradi? (Oliy Majlisga).
  
• 
  Mamlakatda ijro etuvchi hokimiyatni kim ifoda etadi? (Vazirlar Mahkamasi).
  
• 
  Hokimlar faoliyati qaysi prinsipda amalga oshiriladi? (Yakkaboshchilik va personal javobgarlik prinsipida).
  
• 
  Viloyat, shahar va tuman hududida vakillik va ijro etuvchi hokimiyatga kim yetakchiiik qiladi? (Hokim).
  
• 
  O'zini-o'zi boshqarish organlari faoliyati qanday mablag'lar hisobiga amalga oshiriladi? (O'zining va byudjetdan mab­lag'lar hisobiga).
  

3. Mavzuningbirinchisavolini tushuntirayotganda o'qituvchi kirish so'zida O'zbekiston Respublikasida sudlar O'zbekston Respublikasi Konstitutsiyasi va boshqa qonunlarida, inson huquqlari to'g'risida- gi xalqaro paktlar e'lon qilingan fuqarolar huquq va erkinliklarini, korxonalar, muasasalar va tashkilotlarning huquqlari va qonun bilan qo'riqlanadigan manfaatlariga rioya etilishi kafili bo'lishga da'vat etilgani haqida hikoya qilib beradi.
Turli maqomdagi sudlarning faoliyati ijtimoiy adolat, fuqarolik murosasi va birdamligini ta'minlashga, qonuniyhk va huquq-tar- tibotni mustahkamlashga qaratilgandir.
Sudlar faoliyatini muvofiqlashtirish vazifasi O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga yuklatilgan. Ana shu vazirlikning o'zi MDH mamlakatlari, xorijiy davlatlari sudlarida tomonlardan biri O'zbekiston Respublikasi bo'lganda nizolarni ko'rib chiqa- yotganda vakillikni amalga oshiradi.

3. 
   Guruhlarda ishlash (14 minut). "Har kim har kimga o'rgatadi". O'qituvchi har bir o'quvchiga sud ta'rifi va uning vakolatlari yozilgan kartochkalarni tarqatadi (kartochkada ma'lumotlar dars- likdagiga qaraganda batafsilroq beriladi). Ta'lim oluvchilarga kar tochkadagi axborot bilan tanishib chiqish, shundan keyin ana shunday axborotga ega bo'lmagan istalgan o'quvchiga o'z bilim- larini berish uchun fursat beriladi (2 minut). Bilimlar yakka tar- tibda beriladi. Evaziga o'rgatayotgan o'quvchi o'z bilimlarini o'rgatilayotgan ta'lim oluvchiga yetkazadi.
   

Yakunlar chiqarilayotganda o'qituvchi bir-biriga o'rgatayotganda o'quvchilar axborotni qanchalik to'g'ri va chuqur o'zlashtirganini aniqlaydi.

3. 
   Guruhlarda ishlash (12 minut).
   

1 -topshiriqni bajarish uchun (82-bet) sinf uch guruhga bo'linadi va ulardan har biri hokimiyat tarmoqlaridan har biri inson huquqlarini qay tariqa himoya qilishini aniqlaydi. Guruhlar ishi taqdimotidan keyin jadval hamma tomonidan toidiriladi (87- bet).

3.