Дон тозалаш машиналари. Ғалвир ҳаракатининг кинематикаси – 2 соат

38 – расм. Petkus K–531 Gigaнt “Euro” универсал дон тозалаш машинаси технологик жараёнини схемаси:
1 – бункер; 2 – созланувчи тирқиш; 3,8 – аспирацион канал; 4 – тўр; 5,9 – тиндиргич; 6 – триер цилиндри; 7 – нов; 10 – вентилятор; 11 – карнай; t –ғалвирлар тўплами.
Бункер 1 га солинган маҳсулот тирқиш 2 орқали аспирацион канал 3 даги тўр 4 усти бўйлаб ғалвирлар тўплами t томон ўтади. Вентилятор 10 сўриб олаётган ҳаво оқими тўр 4 устидаги донга аралашган енгил жисмларни (майдаланган сомон, чанг – тўзон, чори...) учириб тиндиргич 5 га келтиради. У ерда учирилган жисмлар пастка чўкади ва дарча орқали ташқарига чиқарилади. Ҳаво эса карнай 11 орқали атмосферага қўшилади.
Ғалвирлар тўплами t, устки А ва пастки В ғалвирлардан тузилган. Ғалвирлар қия ўрнатилганлиги ва илгариланма – қайтма ҳаракатга келтирилиши сабабли, дон аралашмаси аста – секин ғалвирнинг охирига силжиб боради. Узлуксиз силжиётган дон ғалвир кўзига тўғри келиб қолса, у эланиб, пастка тушади. А ғалвири шандай танланиши керакки, унинг кўзларидан нормал дон ва майда қўшиндилар ўтиб, В ғалвирига тушса, йирик қўшиндилар (сомон бўлаклари, чала янчилган бошоқ, бегона ўт қолдиқлари…) эса, унинг охиригача силжиб бориб, е дарчасига тушиб кетади.
В ғалвирининг кўзидан энсиз ва майда қўшиндилар (қум, пуч бўлган дон, бегона ўт уруғи...) пастка ўтиб, S дарчасига тушади. В ғалвирининг остига тегиб турадиган чўткаларнинг қили унинг кўзларига тиқилиб қолган донни туртиб, юқорига чиқариб, тозалаб туради. В ғалвири устидан сирпаниб тушган дон иккинчи (асосий) аспирацион канал 8 дан ўтаётганида унинг ичидаги учувчанлиги каттароқ бўлган қисми кучли ҳаво оқими таъсирида юқори томон учирилади ва тиндиргич 9 да ҳаводан ажралиб, d дарчасига тушади.
Тозаланган дон цилиндрик триер 6 нинг ичига бориб тушади. К – 531 Gigaнt “Euro” дон тозалагичида бир – бирига параллел иккита цилиндрик триер қўйилган. Триернинг ички сиртидаги уячаларнинг диаметри, нормал тўқ дон узунлигидан кичикроқ қилиб ясалган. Бундай уячаларга учи синган дон, бегона ўт уруғлари тушиб, юқоридаги нов 7 га ташланади. Нов 7 нинг ичига ўрнатилган шнек уни суриб К дарчасига тўкади. Тозаланиб сараланган дон f дарчасидаги идишларга етказилади.