Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

59

---

ё ш
 
И б н Синонинг Б у хород аги ^аёти унинг илм 
ж и-
^ а т д а н ш а к л л а н и ш и г а к а т т а т аъ си р к у р с атад и . Б у е р ­
д а у м а к т а б д а у^иди, турли у сто зл а р д а н т а ъ л и м олиб, 
Уз д а в р и и л м л ар и — м а тем ат и к а, машчщ, астрономия, 
^онуншунослик, ф и зи ка, ф а л с а ф а асослари ни э га л л а й
бош лади, у хусусан ти ббиёт илмини э г а л л а ш г а цизи^- 
ди, та б и б л и к бил ан ш угул л ан д и. 999 йил д а Бухоро К>о- 
р ах о н и й л а р том он и дан босиб олинади. И бн Сино 1002 
йили Х о р а зм га кетади. И б н Сино бу ер д а уз д ав рин и нг 
етук о л и м л ар и Абу Р а н ь о н Беруний, Масихнй, ибн Ироц, 
Абу Хайр Хаммор к а б и л а р билан м ул окртд а булади. 
Г а зн а в и й л а р д ав л ати н и н г асосчисп М а х м у д Г азн ав и й
бос^инчилик у р уш лари н и кучайтириб, Х о р а зм г а х у р у ж
ц ила б ош лагач, Г ази ав и й т аъ ц и б н д ан цочнб Ибн Сино 
Эропнйнг турли ш а ^ а р л а р и — Нншопур, Р ай , Ж у р ж о н , 
И с ф ах о н у р тас и д а сарсон булиб ю ришга м а ж б у р б у л а ­
ди. Умрининг сунгги й и л л ари Х а м ад он д а сарой таб и бн ва 
в а з и р л и к л а в о з и м и д а хи зм ат цилиб, шу е р д а 1037 йил 
18 июнда 57 ёш да в аф о т э т а д и 1.
И б н Сино уз д аврин и нг илгор т а ъ л и м о т л а р и , хусу­
сан ц адим ги юнон илмий мероси б и л ан тан и ш ди, у л а р ­
ни 
уз д у н ё ц а р а ш и д а
ум ум лаш тн рди . У зидан 
а в в ал
Утган цатор олим — ф о зи л л а р Хоразмий, Киндий, За - 
к а р и я
Розий, Форобий а с а р л а р и бил ан бирга юнон 
о л и м л ар и Гален, Гиппократ, Е вкл и д, Архимед, П и ф а ­
гор, П орфирий, П л а т о н , А ристотель а с а р л а р и н и Орган­
ди. Айни^са Ф оробий а с а р л а р и Ибн Синонинг ф а л с а ф и й
ва ижтимоий ц а р а ш л а р и г а к а т т а таъ си р курсатди. Ибн- 
Сино Уз а с а р л а р н д а Форобийнинг « М ета ф и зи к а тезис- 
лари », «Х икмат асослари», «И кки ф а й л а с у ф фикрининг 
келишуви», « К а т т а м узи ка китоби» р и с о л а л а р и д а н фой- 
д ал ан ган л и ги н и дай д ^илади.
Форобий ва И б н Сино ф а л с а ф а с и на ф а ^ а т М ов аро- 
унназф, б ал ки бутун мусулмон Ш а р ц и д а г и ижтимоий 
ф а л с а ф и й т а ъ л и м о т л а р н и н г асосини т а ш к и л этади.
Ибн Сино 450 д ан о р ти ^ асар ^ол д ирд и , ш у л а р д а н
190 га я^ини ф а л с а ф а , мантик;, психология, ахло^ш у- 
нослик в а ижтимоий-сиёсий м а с а л а л а р г а б аги ш л ан ган - 
дир. У цатор ф а л с аф и й -б а д и и й цисса ва ш е ъ р л ар н и н г 
,\ам 
муалл и ф и ди р. Б и з г а ч а И бн Сино 
ас а р л а р и н и н г