Доцент А. Н. Мирзаев маърузалари



Download 90 Kb.
bet1/2
Sana06.06.2022
Hajmi90 Kb.
#642015
TuriЛекция
  1   2
Bog'liq
1 Лекция АЛ узб











“Алгоритмларни лоиҳалаш” фанидан маърузалар матни
Лекция 1
АЛГОРИТМЛАРНИ ЛОИҲАЛАШГА КИРИШ. АЛГОРИТМЛАРНИ ВАҚТ ВА ХАЖМ БУЙИЧА БАХОЛАШ. КЎПХАДЛАР ҚИЙМАТИНИ ХИСОБЛАШ УЧУН ГОРНЕР СХЕМАСИ
Бизга маълумки алгоритм сўзи машхур юртдошимиз Мухаммад ал-Хоразмий номидан келиб чиққан. Бобокалонимиз туфайли ўнлик саноқ системаси аввалига бутун европа бўйлаб, кейинчалик эса бутун дунёга тарқалган. Ўша даврда бу саноқ системасида амаллар қойдаларини киритишни албатта “ал-Хорезми айтганидек” деган сўзлар билан бошлашар эди. Бу жумла лотин транскрипциясида алгоритм сўзидек талафуз килинишидан, кейинчалик фанда алгоритм термини (сўзи) пайдо бўлди. Қуйида биз алгоритм сўзини маъносини акс эттирувчи таърифни келтирамиз.
Алгоритм – бу белгиланган мақсад ёки масала ечимига келтирувчи зарур харакатларнинг тартибланган кетма-кетлигидир.
Таърифга изоҳ бериш учун мисоллар келтирамиз.
Биринчи масала.Бирор лабиринтда А нуқтадан В нуқтагача йул изланиши масаласини курайлик. Бундай масалаларга оммавий ахборот воситаларида хамда илмий-оммабоп нашрларда кўп маротаба дуч келган бўлишингиз мумкин. Бу йулни танлашда А нуқтадан чиқувчи кўплаб маршрутлар орасидан маъқулини қидириш талаб этилади. Топилган вариант ёки бундай маршрут вариантлари қўйилган масала ечимининг алгоритми бўлади.
Иккинчи масала. Томонлари узунлиги a,b,c булган учбурчак юзасини топиш масаласини кўрайлик. Бу масала ёрдамида эътиборимизни алгоритмларга қўйиладиган талабларга қаратмокчимиз: универсаллиги, яъни маълум турдаги масалалар синфига қўлланилиши, масала жавоби мавжудлиги. Алгоритмларни бахолаш учун бошқа меъзонлар хам мавжуд булиб, биз уларни кейинроқ келтирамиз.
Алгоритм термини илмий–техник изланишларнинг барча йуналишларига шу даражада чуқур кириб борганки, баъзи холларда биз алгоритмнинг ўзи устида бош қотириб хам ўтирмаймиз. Тез-тез учрайдиган масалалар синфларининг ечиш алгоритмлари ва уларни дастурлари деярли барча ҳисоблаш машиналари(компьютерлар)нинг операцион тизимларига киритилган бўлиб, керак бўлганда ечим қидиришга қийналмасдан биз улардан фойдаланишимиз мумкин. Шу билан биргаликда биз бу алгоритмларни ва уларга мос дастурлар модулларини инсонлар яратганини ёдда тутишимиз керак. Ушбу курсдан мақсад хам алгоритмлар яратилиш жараёнини ёритиш, уларни сифат ва самарадорлигини текширишдадир.
Юқорида айтиб ўтилганларни инобатга олган холда,томонлари маълум бўлган учбурчак юзасини ҳисоблаш масаласига қайтамиз. Масалани ечиш учун Герон формуласидан фойдаланадиган бўлсак , бу ерда . Аввал бундай учбурчак мавжудлигини текшириб олишимиз керак. Маълумки,томонлари а, b, c, бўлган учбурчак мавжуд бўлиши учун учбурчак тенгсизлиги бажарилиши керак: , яъни иккита томон йиғиндиси учинчи томондан катта бўлиши керак. Бу тенгсизликларнинг бирортаси бажарилмаса,бундай учбурчак мавжуд бўлмайди. Демак алгоритм тўлиқ бўлиши учун бу шартлар хам алгоритмда хисобга олиниши керак ва тузиладиган алгоритм қуйидаги блок схема кўришида берилиши мумкин:

Download 90 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish