Dnk va irsiyat. Dnk biosintezi (replikatsiya). Replikatsiya – nasliy axborotni o׳tkazish usuli

DNK-replikaznaya sistema (replisoma)

DNK-replikaznaya sistema (replisoma)

DNK-replikaznaya sistema (replisoma)

• Inson xromosomasi 150 mln. juft nukleotidlardan tashkil topgan, replikatsiya tezligi esa 50 nuklG’daq. bоlgani uchun bunga 800 soat ketgan bоlar edi. Shuning uchun replikatsiya bir-necha saytlarda (oridjinlarda) boshlanadi, ular oraligi replikon deb ataladi. Sintez ikki yоnalishda ketganligi sababli ular tоqnashadilar.

DNK sintezi uchun zarur:

• DNK sintezi uchun zarur:
• DNKga boglik DNK-polimeraza
• Dezoksiribonukleozidtrifosfatlar
• DNK matritsa
• Magniy ionlari
• DNK-xelikaza
• DNK-giraza
• DNKni boglovchi oqsil

DNK -polimerazaning 3 turi tafovut etiladi:

• DNK -polimerazaning 3 turi tafovut etiladi:
• DNK-polimeraza I
• DNK-polimeraza II
• DNK-polimeraza III

• Eukariotik DNKlar sintezida 5 DNK-polimeraza ishtirok etadi:
• α,β, γ, δ, ε. Ular subbirliklar soni, molekulyar ogirligi, turli yordamchi oqsillar bilan assotsiatsiyasi, funksional vazifasi bilan bir-biridan farqlanadi.
• α,β, γ, δ, ε DNK-polimerazalar xujayra yadrosida DNK sintezida qatnashadi, DNK-polimeraza γ – mitoxondrial DNK replikatsiyasida.
• β, δ, ε - qiz zanjirlar hosil bоlishini initsirlamaydi, chunki DNK bitta zanjiriga mos kelaydi.
• α DNK-polimeraza initsirlaydi, chunki bir zanjirli DNK ma’lum saytiga komplementardir.

• DNK ning yetilishi оz ichiga metillanish, telomerazalar ta’sirida uzayish va reparatsiyani oladi.

Теломеры

• Теломеры –
• концевые участки ДНК
• 3 – 20 тыс. п.н.
• При каждом делении клеток
• происходит укорочение
• теломерных участков хромосом на 50 п.н.