Dánekersiz túsindirmeli qospa gáp Kún uranı: Tábiyatımızdı asırayıq!

VI.Úyge tapsırma beriw: 1 minut


I.Shólkemlestiriw. Klass tazalıǵı, oqıwshılardıń sabaqqa qatnası hám tayarlıǵı kózden ótkeremen, klass ishinde háreketlengende texnikalıq qáwipsizlik qádelerine ámel etiwdi eskertemen.
II.Otilgen temanı tákirarlaw hám úyge berilgen tapsırmanı soraw. Úyge Tapsırma: Temalardı qaytalaw, 80-bet, 134-shınıǵıwdı orınlaw.
Orınlaǵan shınıǵıw jumısın oqıtıw arqalı oqıwshılardıń ótilgen tema boyınsha kónlikpelerin tekserip baraman. Oqıwshılar dápterlerin bir-biri menen almastırıp tekseredi.
Taqtaǵa shıqqan oqıwshıǵa oqıwshılar tárepinen qosımsha sorawlar berilip barıladı. Úyge berilgen tapsırmanıń orınlawı hám qosımsha sorawlarǵa bergen juwabına qaray oqıwshılar bahalanadı.
Ótilgen temanı taza temaǵa baylanıstırǵan halda baslayman. Búgingi sabaǵımızdı házirgi kún mashqalası ekologiyaǵa qatnaslı “Tábiyatımızdı asırayıq!” degen súrendi qoyıp, taza tema mısalların bult formasında islengen kórsetpeli qurallar járdeminde túsindiremen. Bult detalı taza temanı bekkemlew ushın beriletuǵın ekinshi tapsırma sıpatında xızmet etip, misli Aral teńizinde egiletuǵın seksewillerdiń kógeriwine tiykar boladı.Sabaqta bul orında túsindirilgen hárbir bólimniń mısalın aldınnan tayarlanǵan Aral teńiziniń súwretine ildirip barıw arqalı iske asırıladı.
Tema: Dánekersiz túsindirmeli qospa gáp
Quramındaǵı jay gápleriniń aldıńǵısınıń mazmunı sońǵı jay gáp arqalı túsindiriletuǵın qospa gáptiń túrine dánekersiz túsindirmeli qospa gáp delinedi.
Dánekersiz túsindirmeli qospa gáptiń jay gápleriniń intonaciya arqalı baylanısıw mánisi eki túrli jol menen bildiriledi:
1.Dáslepki jay gáp ulıwmalıq mánide boladı da, sońǵı jay gáp arqalı túsindiriledi.Dáslepki jay gápten keyin qos noqat qoyıladı: Sóytip basshı xızmettegi adamlar birte-birte awılǵa kelip atır: kim – awıl xojalıq basqarmasınıń baslıǵı, kimi – mal fermanıń baslıǵı.
2.Dáslepki jay gáptegi tiykarǵı dıqqatqa alınǵan sóz sońǵı jay gáp arqalı túsindiriledi. Bunday jaǵdayda dáslepki jay gáptegi dıqqatqa alınǵan sózdiń ornına sońǵı jay gápte bul, ol, ol da bolsa almasıq sózleri qollanılıp, mánilik baylanıstırıwshılıq xızmet atqaradı hám eki jay gáptiń arasına sızıqsha qoyıladı. Mısalı:Birewdıń muńlı dawısı esitildi – bul úy aldında sıyır sawıp otırǵan úlzardıń dawısı edi.
3.Dáslepki jay gáptiń quramında sonday, sol, sonı, mına, mınaday, sonshama t.b. siltew almasıqları qollanılıwı arqalı da bildiriledi. Mısalı: Men sonı aytayın:bız ózimizge belgili bolǵan nárseler menen sheklenbeymiz.
IV.Bekkemlew. Teoriyalıq bilimdi bekkemlew ushın shınıǵıw jumısların isleydi.