Djafarova Nigina Alisherovna “turizmda statistik ma’lumotlarni yig’ish metodologiyasini xalqaro standartlarga moslashtirish yo’llari”

Ilmiy  ishning  amaliy  ahamiyati.  Taqdidot  natijasida  “Xalqaro  turizm 
statistikasida  qo‘llaniladigan  tushuncha  va  ma’lumotlar  bo‘yicha  metodik 
qo‘llanma”  ishlab  chiqilgan. BTT  tomonidan  turizm  statistikasini  olib  borishda 
qo‘llash 
tavsiya 
etilgan 
ko‘rsatkichlar 
va 
tushunchalarni 
o‘zida 
mujassamlashtirgan.  
Bu  metodik  qo‘llanma  Davlat  Statistika  qo‘mitasi,  Buxoro  viloyat 
statistika boshqarmasi boshlig‘i B. B Giyazov hamda O‘zbekiston Respublikasi 
turizmni  rivojlantirish  davlat  qo‘mitasi  Buxoro  viloyat  hududiy  boshqarmasi 
boshlig‘i SH. R Mahmudovlar tomonidan ijobiy baholanib, statistik hisobotlarni 
yig‘ish va tahlil qilish maqsadida amaliyotga joriy etish tavsiya qilindi (taqrizlar 
ilovada ko‘rsatilgan).  
Taqdim  etilayotgan  metodik  qo‘llanmaning  amaliy  ahamiyati  shundaki, 
undan  foydalanib,  mamlakatimizning  turizm  statistikasi  hozirgi  kundagi  holati 
tahlilidan  aniqlangan  kamchiliklar  va  xatoliklarni  tuzatish  va  qo‘shimchalar 
kiritib,  barcha  ko‘rsatkich  va  tushunchalarni  xalqaro  talablarga  moslashtirish 
imkoniyatini tug`diradi.  
Metodik  qo‘llanma  3  bo‘limdan  iborat  bo`lib,  taqdim  etilayotgan 
ma’lumotlarni 
to‘g‘ri 
taqsimlashga 
ko‘maklashadi. 
Avvalo, 
tashrif 
buyuruvchilarni  boshqa  sayohatchilardan  ajratishda  muhim  bo‘lgan  jihatlar 
yoritib  berilgan.  Ikkinchi  bobda  asosiy  e’tibor  turistik  oqimni  aniqlashga 
qaratilgan  bo‘lib,  uni  aniqlash  formulalari  ochib  berilgan  hamda  turistik 
kunlarning  jihatlari  ko‘rsatilgan.  Uchinchi  bobda  mamlakatimiz  turizm 
statistikasini  yurgizishda  turistik  daromadlar  va  xarajatlar  hisobini  olib  borish, 
ularni tartibga solishdagi asosiy talablar o‘z aksini topgan. 
Barcha axborotlar, ko‘rsatkich, atama va formulalar rus va o‘zbek tillarida 
keltirilgan.  
Mamlakatimizga  turistik  oqimni  ko‘paytirish  maqsadida  2021-yildan 
boshlab O‘zbekistonda onlayn vizalar tizimi joriy etilishi rejalashtirilgan bo‘lib, 
ilmiy  ishda  xorijiy  davlatlar  tajribasi  tahlili  asosida  ushbu  saytni  yaratilishida 
qo‘llanilishi  mumkin  bo‘lgan  amaliy  tavsiyalar  keltirilgan,  hamda  yagona 

---

23 
 
darcha  yaratish  taklifi  berilgan.  Bundan  tashqari,  portal  orqali  viza  olish 
maqsadida  ariza  topshirgan  potensial  turistlar  va  talabnomalariga  ijobiy  javob 
olganlar  hisobini  olib  borish  yordamida  davlatimiz  turizm  statistikasiga  tashrif 
buyuruvchilar  to‘g‘risidagi  ishonchi  axborot  manbani  ta’minlash  imkoniyati 
mavjuddir.  Shularni  inobatga  olgan  holda,  yaratiladigan  yagona  darchada 
hisoblagich o‘rnatilishi taklif etildi.