Диссертацияларининг асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар ва Россия

УЎК: 336.27.717.3

---

70
Iqtisodiyot: 
tahlillar va prognozlar
нинг мавжуд эмаслиги сабабли банкка мурожаат 
қилгандан кўра, норасмий манбалардан қарз олиш
-
ни маъқул кўрадилар. Ўтказилган сўровномаларга 
кўра, аҳолининг маълум қисми банкларнинг кредит 
учун фоиз ставкаларини юқори деб ҳисоблагани 
сабабли банкдан кредит олишни маъқул кўрмасли
-
гини, яна маълум бир қисми расмиятчилиги жуда 
кўплиги сабабли кредитга мурожаат қилмаслиги
-
ни маълум қилишган. 1-диаграмма маълумотлари 
Ўзбекистонда ва бошқа давлатларда расмий депо
-
зитлар ва кредитлар даражасини акс эттирган. Маъ
-
лумотлар шуни кўрсатмоқдаки, мамлакатимизда 
расмий молия институтлари хизматларидан етар
-
ли даражада фойдаланилмаяпти. Бундан ташқари, 
рақамли молиявий хизматлардан фойдаланиш улу
-
ши ҳам етарли эмас. Айнан рақамли молиявий тех
-
нологиялардан фойдаланиш улушини ошириш ҳам 
ушбу муаммо ечимларидан бири бўла олади. 
1-диаграмма. Расмий молия муассасаларидаги жамғармалар ва кредитлар, 2017 йил.
Манба:
 Global Findex, 2017й.
Халқаро Молия Корпорацияси (IFC) нинг 2020 йилда мамлакатимизда ўтказган тадқиқоти натижала
-
рига кўра, саволномада иштирок этганларнинг 21,96 фоизи бўш пул маблағларини уйда сақлашларини 
маълум қилган бўлсалар, фақат 2,79 фоизи банкда сақлашини маълум қилишган (2-диаграмма). 
2-диаграмма. Аҳолининг пул жамғариш усуллари, 2020 йил.
Манба:
 IFC: Исследование уровня финансовой компетентности, 2020 г.
Маълумотлар аҳолининг банк муассасалари хизмат
-
ларидан етарлича фойдаланмасликларини кўрсатади.
Шуни таъкидлаб ўтиш лозимки, 2021 йил 1 ян
-
вар ҳолатига Ўзбекистон Республикасида 32 та ти
-
жорат банклари фаолият юритиб келмоқда ҳамда 
банклардаги жами депозитлар 114 747 млрд сўмни, 
шундан жисмоний шахсларнинг банклардаги де
-
позитлари эса 27 404 млрд сўмни ташкил қилади 
[3]. Бу эса, жами банк депозитларининг 23,8 фои
-
зи жисмоний шахслар томонидан қўйилганлигини 
кўрсатади. Халқаро ташкилот ўтказган сўровно
-
маларда қатнашган жисмоний шахсларнинг фақат 
2,79 фоизи бўш маблағини банкда сақлашини маъ
-
лум қилганини ҳисобга олсак, депозитларнинг кат
-
та қисми кам сонли жисмоний шахслар томонидан 
қўйилган бўлиши мумкин. Бу эса, аҳолининг катта 
қисми банк хизматларидан тўлақонли фойдалан
-
маслигини англатади.

---

71
№ 2 (13)
Апрель-июнь, 2021 йил
Шунга мувофиқ равишда, банкларнинг кре
-
дит хизматлари ҳам аҳолининг кенг қатламига ки
-
риб борган дея олмаймиз. Юқорида айтиб ўтилган 
сўровнома маълумотларига асосан, сўровномада 
иштирок этганларнинг 16,3 фоизи яқинларидан, 8 
фоизи атрофидаги иштирокчилар чакана қарз бе
-
риш билан шуғулланувчилардан, 5,9 фоизи банк
-
дан кредит олишини маълум қилган(3-диаграмма).