Diqqatning psixologik nazariyalari

Diqqatning psixologik nazariyalari
Diqqat kabi inson psixikasining bunday funktsiyasi hozirgi kungacha etarlicha o’rganilmagan. Bu nima va u qanday ishlashi haqida ilmiy jamoatchilikda yakdillik yo’q. Biroq, ma’lum bo’lishicha, e’tibor insonning har kuni qabul qiladigan tasvirlari, fikrlari, hissiyotlari sonini cheklab, aqliy faoliyatni tartibga solishga yordam beradi. Olimlar diqqatni har xil tomondan qarashadi. Keling, ushbu maqolada diqqatning asosiy nazariyalarini ko’rib chiqamiz.

T. Ribot: diqqat hissiy soha bilan bog’liq
Psixologiyada eng mashhur e’tibor nazariyasi frantsuz tadqiqotchisi Teodul Ribot tomonidan yaratilgan. U diqqat va hissiy soha o’rtasidagi to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlikni da’vo qiladi. Inson narsa yoki hodisaga qanchalik hissiy munosabat bildirsa, u shunchaki o’z ixtiyoriy yoki beixtiyor bo’lsin, diqqatini unga qaratadi. Ribotning ta’kidlashicha, e’tibor qoniqishni talab qiladigan ehtirosga o’xshaydi. Inson bir narsaga diqqatini jamlaganida, bu tanadagi fiziologik o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. Shu bilan birga, diqqatni jamlash uchun odam bir oz harakat qilishi kerak. Masalan, jismoniy ish paytida e’tibor mushaklarning kuchlanishini taxmin qiladi, aqliy mehnat paytida miyada qon aylanishi kuchayadi. Shuning uchun, agar charchoq, charchoq paydo bo’lsa, mushaklarning kuchi yo’qolsa yoki ichki jarayonlar to’g’ri davom etmasa, odam chalg’itadi.