Diqqatning mohiyati mavzu: sodda psixik jarayonlar reja: Diqqatning mohiyati va xossalari

 

Rasm. 8.1. 

---

Hozirda  diqqat  barqarorligining  ahamiyatli  sharti  bo‘lib,  u  jamlangan  jismning  yangi 

tomonlari va aloqalarini ochib berish imkoniyati xizmat qilishi isbotlandi. Diqqat barqarorligini 

o‘lchash  uchun  alohida  harflarning  tartibsiz  ketma-ketligidan  iborat  Burdon  jadvalidan 

foydalaniladi, bunda qaytariladigan harflar soni  har bir satrda bir xilda bo‘ladi. 

Diqqatni jamlash ostida diqqatning jismda jamlanganlik jadalligi yoki darajasi tushuniladi. 

A.A. Uxtomskiyning fikriga ko‘ra, diqqatni jamlash bosh miya po‘stlog‘idagi kuchli qo‘zg‘alish 

o‘chog‘i faoliyatining xususiyati bilan bog‘liq. 

Diqqatni taqsimlash  ostida odamning bir vaqtning o‘zida bir necha faoliyatlarni bajarish 

qobiliyati  tushuniladi.  Hayotiy  tajribaga  ko‘ra,    odam  ongli  psixik  faoliyatning  faqat  bir  turini 

bajara oladi, bir vaqtning o‘zida bir nechtasini bajarish  sub’ektiv hissi esa ketma-ket tezlik bilan 

bir faoliyat turidan ikkinchisiga o‘tish oqibatida yuzaga keladi.[2] 

Diqqatni  taqsimlash  darajasi  bir  qator  sharoitlarga:  mujassamlashtirilgan  faoliyat  turlari 

xususiyatiga (ular bir jinsli va turli xil bo‘lishi mumkin), murakkabligiga (ruhiy zo‘riqishni talab 

etuvchi darajaga), ma’lumligi va odatiyligi darajasiga (faoliyatning asosiy usullarini egallab olish 

darajasiga) bog‘liqdir. 

Diqqat taqsimlanishini o‘rganish maqsadida SHulte (qizil-qora rangli jadvallar) jadvallari 

qo‘llaniladi.