Diqqatning mohiyati mavzu: sodda psixik jarayonlar reja: Diqqatning mohiyati va xossalari

Organik sezgilar 

 

Organik  sezgilarning  retseptorlari  ichki  organlarda,  qizilo‘ngach,  me’da,  ichak,  qon 

tomirlari,  o‘pka  va  shu  kabilarda  joylashgan  bo‘ladi.  Ichki  organlardagi  jarayonlar  organik 

sezgilar retseptorlarining qo‘zg‘atuvchi-laridir.  

Ularga quyidagilar kiradi; 

a) Og‘riq sezgilar; 

b) chanqoq sezgilari; 

v) noxush tuyg‘ular; 

g) ochlikni sezish.  

 

Psixofiziologiyada  bo‘sag‘alarning  ikki  turi: 

absolyut  sezuvchanlik  bo‘sag‘asi  va  farqlash 

bo‘sag‘asini farqlaydilar. 

Seskantiruvchining eng kuchsiz ta’siri ostida 

dastlab  paydo  bo‘ladigan  sezilarli  darajada  his  etish  sezgining  quyi  absolyut  sezuvchanlik 

bo‘sag‘asi deb ataladi. Yirik o‘lchamli ta’sirlanish ta’sirida ma’lum sezgining mavjudligi, 

ta’sirlanishning borgan sayin o‘sishi natijasida sezgining g‘oyib bo‘lishi yoki og‘riqli sezgi 

yuqori absolyut sezish bo‘sag‘asi deb ataladi. 

Absolyut sezuvchanlik sifatida kuchsiz seskantiruvchilarni sezish qobiliyati, farqlashga 

sezuvchanlik  sifatida esa – seskantiruvchilar o‘rtasidagi kuchsiz farqlarni sezish qobiliyati 

tushuniladi.  Seskantiruvchining  eng  kichik  o‘lchami  ta’sirida  paydo  bo‘ladigan  dastlabki 

his  etish  sezuvchanlikning  absolyut  bo‘sag‘asi  deb  ataladi.  Fiziolog  olim  G.V.  Gershuni  va 

xodimlarining  tadqiqotlari  shuni  ko‘rsatdiki,  sezgi  bo‘sag‘asidan  quyiroqda  joylashgan 

tovush  seskantiruvchilari,  miya  elektr  faolligining  o‘zgarishi  va  ko‘z  qorachig‘ining 

kengayishini  yuzaga  keltirishi  mumkin.  Sezgilarni  hosil  qilmaydigan  seskantiruvchilar