Diplomatik yozishmalar va ularning turlari nuraliyeva Gulnoza

Rasmiy xat — vazirliklar, elchixonalar, vakolatxonalar Urtasidagi yozishma bulib, biror mansabdor shaxe nomidan yozi­ladi. Xat sungida shu shaxslarning ismi-sharifi, lavozimi kursatiladi, biroq, imzo quyilmaydi, chunki bunday xatlar umumiy tashkilot nomidan yuboriladi.

Rasmiy xat

Bayonot — biror mamlakatning davlat axamiyatiga ega masa­lalar yuzasidan bergan murojaatnomasi. Bayonotda asosan jaxon hamjamiyatiga taalluqli masalalar: urush va tinchlik, chegara xavfsizligi, mamlakat ichki ishlariga aralashishga nisbatan raddiya berish kabi masalalar yoritiladi. Shuning uchun u kòpincha tashki ishlar vazirliklari tomonidan yoziladi va ommaviy axborotda xam e’lon qilinadi. Ba’zi lollarda kushma bayonotlar berilishi xam mumkin. Bunday bayonot bir xil qarashga ega bulgan 2—3 mamlakat tomonidan beriladi.

Bayonot

Shaxsiy xat. Yarim rasmiy tusda bulib, muxim shaxsiy protokollashtirilgan masalalar buyicha yuboriladi, shuningdek, unda rasmiy yozishmalar va muzokaralarda kursatilgan masalalarni xal qilishga qaratilgan ilgimoslar qayta eslatiladi. Shaxsiy xat quyidagi masalalar munosabati bilan yozi­ladi: 1. Shaxsiy va oilaviy dayotdagi (tavallud kuni, xizmat lavozimi kutarilishi, farzand tugilishi, ta’ziya marosimlari va x-k) Uzgarishlar, yangiliklar. 2. Esdalik sovgalari taqdim qilish. 3. Tashrif paytida kursatilgan e’tibor uchun minnatdorchilik izhor etish. Shaxsiy xatlarning shakliy belgilari: 1. Oddiy qogozga qulyozma xrlda yoziladi. 2. Ba’zan chap burchagida yuboruvchining ismi-sharifi, shuningdek, rasmiy lavozimi kursatilgan shaklda bosmaxonada tayyorlab chiqarilgan maxsus blankalardan foydalaniladi. 3. Oxirida maqtov suzlari bilan tugallanadi. 4. Imzo va sana qòyilishi shart

Shaxsiy xat

Esdalik yozishmalari qabul qilingan xalqaro shartnomalar, bitam va muzokaralar yuzasidan kengaytirilgan ma’lumot beruvchi xujjatdir. Unda shartnoma va bitimlarning amal qilipishi va kuchga kirishining uzaro kelishilgan qonun-qoidalari bayon etiladi. Ushbu konun-koidalar bilan kimlar, kaysi davlatlar va maxkamalarni tanishtirish zarurligi, ularning qushimcha yigilish muddatlari va ushbu xujjat uchun javobgar sanaluvchi idoralar kursatiladi. Esdalik yozishmasi oddiy qogozga hech qanday xurmat-e’zoz sòzlarisiz yoziladi, matn bevosita asosiy qismdan boshlanadi, murojaat qismi xam bulmaydi. Boshlanish qismida shartnoma va bitimlarning asosiy mazmuni va umumiy xulosasi bayon etilib, sung ularni amalga oshirish yul-yuriqlari kursatiladi. Matn oxirida ushbu xujjatni, yani esdalik yozishmasini kimlarrga etkazish zarurligi bayon etiladi. Sòng manzil (u qaerda tuzilgan bulsa) va sana yoziladi, muxr va imzo qòilmaydi.