Diplom ishi Do'stobod qurilish kolleji 2010y

procedure TPerson.Show;
begin
Write ( 'Nom:' q fname q #13q 'Adres:' q faddress );
end;
Usul tanasida ob’ekt maydonlariga murojaat kilinganda ob’ekt nomi ko’rsatilmaydi.
Usulga murojaat qilish dasturda uning nomini ko’rsatish bilan bajariladi. Masalan:
Var
MyObject: TchildClass;
y: Real;
Begin
. . . . . . . . . . . . . . .
MyObject. SecondProc;
y:=MyObject.FirstFunc(3.14);
End;
1.3 Inkapsulyatsiya va ob’ekt xossalari
Inkapsulyatsiya - bu sinfga birlashtirilgan qayta ishlash uchun mo’ljallangan ma’lumotlar va qism dasturlardir. Sinf maydonlari ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Bu ma’lumotlarni qayta ishlashda qo’llaniladigan protsedura va funksiyalarga usullar deyiladi. Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlashda sinf maydonlariga to’g’ridan to’g’ri murojaat ruxsat etilmaydi. Shu sabab Object Pascalda “xossa” (svoystva) deb ataluvchi maxsus konstruksiya qaraladi. U mos usulni chaqirish yordamida maydondan o’qish yoki yozishni amalga oshiradi.
Misol tariqasida Delphida aniqlangan standart sinflarni keltirish mumkin.
TEdit - formaga qatorlarni kiritish ishlarini boshqarish va tashkil qilishni bajaradi.
TLabel - formaga belgilarni kiritish ishlarini boshqarish va tashkil qilishni bajaradi.
TButton - formaga joylashtirilgan tugmacha yordamida dasturchi tamonidan kiritilgan dastur kodlarining bajarilishini ta’minlaydi.
Sinf nomlarining bosh harfi “T” harfi bilan boshlanish qabul qilingan.
Inkapsulyatsiya deyilganda ob’ekt maydonlariga to’g’ridan to’g’ri emas, fakat sinf usullari orqali murojaat qilishga aytiladi.
Delphi tilida ob’ekt maydonlariga murojaat ob’ekt xossalari orqali amalga oshiriladi. Ob’ekt xossasiga murojjaat kilish uchun ikki usuldan foydalaniladi. Хossa tashqaridan sinf maydonini anglatsa, ayni holda u maydondan foydalanish imkonini beruvchi boshqarish mexanizmdir. Хossa qandaydir sinf maydonlari bilan bog’liq bo’lgan o’qishda va yozishda ishlatilishi kerak bo’lgan sinf usullarini ko’rsatadi. O’qish uchun ishlatiladigan funksiya nomi Get bo’lib, unga mos xossa nomi qo’shilib yoziladi. Yozish uchun ishlatiladigan usul bitta parametrli Set nomi qism dastur bo’lib, uning nomiga ham mos xossa nomi qo’shilib yoziladi. O’qish va yozish usullari va uning parametri ham bir xil xossaga ega bo’lishi lozim. Хossani e’lon qilish uchun Property, Read va Write so’zlari ishlatiladi. Read va Write usul nomlari bo’lib, ular mos ravishda o’qish va yozish uchun mo’ljallangan. Masalan,