Dinlari tarixi

DUNYO DINLARIDA HAYOTGA TAJOVUZ 
QILISHNING QORALANISHI
Jahon dinlari ichida eng keng tarqalgan xristianlik 
dini o‘z joniga qasd qilishni qat’iy qoralaydi, chunki 
insonning necha yil yashashi Xudo tomonidan belgila-
nib, taqdirdan qochish deb qaraladi. Bundaylarning ru-
hini poklash va mozorga ko‘mish man qilinadi. O‘rta 
asr g‘arb davlatlarida buning oldini olish uchun o‘z jo-
niga qasd qilganlarni qattiq tahqirlashar edi. O‘z joniga 
qasd qilib, tirik qolganlarni esa, qotil sifatida juda og‘ir 
ishlarga surgun qilinar edi. Ular markaziy ko‘chalarga 
oyog‘idan osib qo‘yilar, yuragiga yog‘och qoziq qoqib, 
chorrahaga ko‘mib qo‘yishar, o‘lgan hayvonlarni ham 
yoniga qo‘shib qo‘yishar edi. 
Masalan, Fransiya podshosi Lyudovik XIV davrida 
o‘z joniga qasd qilganning tanasi yuzi yerga qaragan 
holatda ko‘chalar orqali zambilda sudralib, osilib, keyin 
qassobxonaga tashlanar edi. 
Xristianlik dinining pravoslav yo‘nalishida o‘z joni-
ga qasd qilish — qotillik va umidsizlikni sodir etganli-
gi uchun og‘ir gunohlardan sanaladi. Mazkur ishga qo‘l 
urgan kishining dafn marosimida marsiya (otpevanie) 
o‘qilmaydi. Agar o‘z joniga qasd qiluvchining aqli nora-
so bo‘lsa bundan mustasno. 1950-yillarga qadar o‘z jo-
niga qasd qilganlar qabristondan tashqarida ko‘milgan. 
Bularning barchasi o‘z joniga qasd qilish og‘ir gunohli-
gini bildirish hamda o‘zgalarni ogohlanti rish uchun qi-
lingan. 
Injilning «Havoriylar faoliyati» kitobi 16-bob, 28-qa-
torda o‘z joniga qasd qilmaslik haqida quyidagi so‘zlar-
ni ko‘rish mumkin: «Lekin Pavlus baland ovozda baqi-
rib: «Zinhor o‘z joningga qasd qilma», dedi».
Halokatga olib 
boruvchi yettita 
gunohdan saqla­
ninglar: 
1) Allohi Taolo­
ga shirk keltir­
moq; 
2) sehr ishlari 
bilan shug‘ul­
lanmoq; 
3) birovni nohaq 
o‘ldirmoq; 
4) sudxo‘rlik; 
5) yetimlarning 
molini yemoq; 
6) yov bilan 
bo‘layotgan 
jangdan qoch­
moq; 
7) erli, mo‘mina, 
iffatli ayollar­
ni fohisha deb 
haqoratlamoq.
Hadis

---

130
Buddaviylikda esa o‘z joniga qasd qilish insonning 
hayotga nisbatan qilgan noshukurligi sifatida baholangan.
Qadimgi slavyan xalqlarida o‘z joniga qasd qilgan-
larni «nopoklar» deb ataganlar. Bunday kishilarning 
ruhi tiriklarga ozor beradi, balo keltiradi, azobga qo‘ya-
di, deb ishonganlar. O‘zga insonlarga zarar keltirmasin 
deb ularning qabriga tog‘terak tayog‘i qoqilgan. 
Shuningdek, Xitoyda ham o‘z joniga qasd qilish qo-
ralanadi. Xitoyliklar o‘z joniga qasd qilganning ruhi 
osmonga ko‘tarilmasdan, suiqasd sodir etgan uyida qo-
lishiga va oila a’zolariga omadsizlik, balo-ofat keltiri-
shiga ishonganlar.