Dinlari tarixi

IJODIY FAOLIYAT
1.  Rasmlarga diqqat bilan qarang va quyidagi savollarga javob bering.
Rasmlardagi narsalarga nima uchun taqiqlash belgisi qo‘yilgan? Ularning 
inson salomatligiga qanday salbiy ta’siri bor?
2.  Siz o‘z salomatligingizni saqlashga qanday e’tibor berasiz?
3.  Inson o‘z sog‘lig‘iga e’tiborsiz bo‘lishi qanday oqibatlarga olib keladi?
4.  Sog‘lig‘iga zarar bo‘ladigan ishlarni bajarish, sog‘lig‘iga e’tibor ber-
maslik, tibbiy madaniyatga rioya qilmaslik tushunchalari bilan o‘z jo-
niga qasd qilish tushunchasini bog‘lab ko‘ring. Bunday holatlarga din-
ning munosabati qanday?

---

132
zot» degan ma’nolarni anglatadi. «Shahid» so‘zining yana bir ma’nosi o‘zga 
shaxs tomonidan nohaq o‘ldirilgan musulmondir.
Shaxsning ma’lum maqsadlar yo‘lida o‘zini o‘zi o‘ldirishini shahidlik ama-
liyoti deb baholash ayni adashishdir. Yovuz niyatli kuchlar o‘z harakatlarini 
oqlash maqsadida keltirgan barcha dalillarni islom ulamolari qoralashgan va 
asossiz, deb topishgan. 
Kishining o‘zini o‘zi o‘ldirishi, garchi niyati din yo‘lida deb e’lon qilin-
sa-da, o‘z joniga suiqasd qilish deb baholanadi. O‘zini o‘zi o‘ldirish — bu o‘z 
hayotini qasddan to‘xtatish, parvardigor bergan hayotga tajovuz qilish darajasi-
dagi gunohi kabira hisoblanadi.
Alloh taolo bu haqda shunday deydi: «Ana o‘sha (ilk qotillik) tufayli Isroil 
avlodiga shunday hukmni bitib qo‘ydik: «Biror jonni o‘ldirmagan yoki yerda 
(buzg‘unchilik va qaroqchilik kabi) fasod ishlarni qilmagan insonni o‘ldir-
gan odam xuddi hamma odamlarni o‘ldirgan kabidir. Unga hayot baxsh etgan 
(o‘limdan qutqarib qolgan) odam esa barcha odamlarni tiriltirgan kabidir». 
Ularga rasullarimiz (ilohiy) hujjatlarni keltirganlar. So‘ngra ularning ko‘pchili-
gi o‘shandan keyin (ham) yerda isrof qiluvchilardir» (Moida, 32-oyat).
Jahondagi nufuzli islom muassasalari va ulamolari o‘zini turli portlovchi 
vosita bilan portlatish orqali begunoh odamlarning o‘limiga sabab bo‘lish ha-
rom amal bo‘lib, islom diniga aloqasi yo‘q ekanini qayd etganlar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi ham «O‘zini-o‘zi turli 
yo‘llar bilan qasddan o‘ldirishning og‘ir gunohligi haqida» fatvo chiqarib, bun-
day jirkanch harakatni qat’iy qoralaydi.