Dinamikadan asosiy formulalar

2-VARIANT
1. 20 t massali vagon 0,3 m/s² o‘zgarmas tezlanish bilan harakat qiladi. Vagonning boshlang‘ich tezligi 54 km/soat. 1) Vagonga qanday tormozlash kuchi ta’sir qilgan? 2) Vagon qancha vaqtdan keyin to‘xtaydi? 3) Vagon to‘xtaguncha qancha masofani bosib o‘tadi?
Javob: 1) F=6 kN; 2) 50 s dan keyin; 3) s=375 m.
2. υ=600 m/s tezlik bilan uchayotgan m=4,65·10^-26 kg massali molekula idish devoriga tik uriladi va tezligini yo‘qotmasdan devordan elastik qaytadi. Urilish vaqtida idish devori olgan kuch impulsi topilsin.
Javob: FΔt=5,6·10^-23 N·s.
3.υ = 600 m/s tezlik bilan uchayotgan m=4,65·10^-26 kg massali molekula idish devoriga normalga nisbatan 60⁰ burchak ostida uriladi va shunday burchak ostida tezligini yo‘qotmasdan elastik qaytadi. Urilish vaqtida idish devori olgan kuch impulsi topilsin.
Javob: FΔt=2,8·10^-23 N·s.
4.Yuqoriga ko‘tarilayotgan samolyot h=5 km balandlikda υ=360 km/soat tezlikka erishadi. Samolyotning ko‘tarilishida og‘irlik kuchiga qarshi bajarilgan ish, uning tezligini oshirishga sarf bo‘lgan ishdan necha marta katta?
Javob: 10 marta.
5.Harakatdagi 2 kg massali jismning: 1) tezligini 2 m/s dan 5 m/s gacha oshirish uchun, 2) boshlang‘ich tezligi 8 m/s bo‘lganda uni to‘xtatish uchun qanday ish bajarish kerak?
Javob: 1) A₁=21,0 J; 2) A₂=64,0 J.
3-VARIANT
1.υ₁=15 m/sek tezlik bilan uchib kelayotgan koptok raketka bilan urilib qarama-qarshi tomonga υ₂=20 m/s tezlik bilan uloqtirilgan. Bunda koptok kinetik energiyasining o‘zgarishi ΔW=8,75 J ga teng bo‘lsa, koptokning harakat miqdorining o‘zgarishi topilsin.
Javob: mΔυ=−3,5 kg·m/s.
2. Muz ustida υ=2 m/s tezlik bilan sirg‘antirib yuborilgan tosh s=20,4 m masofada to‘xtadi. Toshning muzga ishqalanish koeffitsiyentini o‘zgarmas deb hisoblab, uning qiymati topilsin.
Javob: k=0,01.
3.Massasi 2 kg bo‘lgan tosh ma’lum balandlikdan yerga 1,43 s da tushadi. Toshning yo‘lning o‘rta nuqtasidagi kinetik va potensial energiyalari topilsin. Havoning qarshiligi hisobga olinmasin.
Javob: W_k=W_p=98,1 J.
4. Massasi 5 kg bo‘lgan miltiqdan massasi 5·10^-3 kg bo‘lgan o‘q 600 m/s tezlik bilan otilib chiqadi. Miltiqning orqaga tepish tezligi topilsin.
Javob: υ=0,6 m/s.
5. 10 m/s tezlik bilan uchib ketayotgan granata portlab ikkiga parchalanadi. Massasi granata massasining 60% ini tashkil qilgan katta parcha dastlabki yo‘nalishda 25 m/s tezlik bilan harakatini davom ettiradi. Kichik parchaning tezligi topilsin.
Javob: υ=−12,5 m/s.