Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Yo‘n a lish i  bo'yicha  axborot 
-   b o sh la n g 'ic h   v a   b o sh q aru v - 
chi  (ra h b a rlik )  a x b o ro t  tu r la r ig a   b o ‘linadi.  B o s h la n g ‘ich  a x b o ro t 
doim o  m e n e jm e n t  tiz im in in g   quyi  d a ra ja sid a n   y u q o riro q   d a ra ja g a  
q a ra b   h a r a k a t  qilad i,  ra h b a rlik   a x b o ro ti  e s a   te s k a r i  y o ‘n a lis h d a  
h a ra k a tla n a d i.  R ah b arlik   ax b o ro ti  b o sh la n g 'ic h   a x b o ro tn i  q a y ta   ish- 
la sh   a so sid a  q a ro r  q ab u l  qilish  n a tijasid ir.
A x b o ro t  v a q t  o 'tis h i  bilan  tu rli  a h a m iy a t  kasb  etadi.  B arq aro r- 
lik  d a ra ja s i  b o 'y ic h a   uni  b a rq a ro r,  s h a rtli-b a rq a ro r,  o 'z g a ru v c h a n  
tu rla rg a   b o 'lis h   m u m k in .
B a r q a r o r   a x b o r o t  u z o q   m u d d a t  d a v o m id a   o 'z   a h a m iy a tin i 
o 'z g a r t i r m a y d i   ( k o r x o n a ,  u n i n g   b o 'lin m a la r i  n o m i,  m a h s u lo t 
t u r i ) .
S h a rtli-b a rq a ro r  a x b o ro tn in g   a h a m iy a ti  m a ’lu m   m u d d a t  d a v o ­
m id a  sa q la n ib   tu ra d i.  K orxona  m iq y o sid a  b u n d a y   a x b o ro tg a   tu rli 
m e ’y o r  v a   m e ’y o r iy   h u j j a t l a r   ( m o d d iy ,  m e h n a t  s a rfi,  t a ’rifla r 
m e ’y o rla ri)n i  k iritish   m u m k in .  A x b o ro tn in g   b u n d a y   tu ri  k o rx o n a 
b o 'y ic h a   u m u m iy   a x b o ro tn in g   3 5 %   dan   k o 'p in i  ta sh k il  etadi.
O 'z g a r u v c h a n   a x b o ro t  m e n e jm e n t  o b y e k ti  fa o liy a ti  v a   u n g a  
m o s  h o ld a   b o s h q a ru v   ja ra y o n la ri  o 'z g a ru v c h a n lig in i  a k s   e ttirib , 
q a ro r  q ab u l  qilish  u c h u n   te z   q a y ta   ish lash n i  ta la b   etad i.
108

---

M e n e jm e n t  fao liy atid a,  sh u n in g d e k ,  b o sh la n g 'ic h   a x b o ro tn i  q ay ­
ta   is h la s h   n a tija s id a   o lin g a n   x o sila  (ik k ila m c h i)  a x b o ro td a n   h am  
fo y d a lan ila d i.
A x b o ro t  y ig ‘indisi  m e n e jm e n tn in g   a x b o ro t  tizim in i  ta sh k il  etib, 
u  m e n e jm e n t  jaray o n in i  ax b o ro t  bilan  t a ’m inlash  shaklida  nam oyon 
b o 'la d i.
A x b o ro t  t o 'g 'r i ,  a n iq ,  o 'z   n a v b a tid a ,  o b y e k tiv ,  m a z m u n li  va 
q aro rla rn i  qabul  qilish  u c h u n   tu s h u n a rli  b o 'lish i  k erak .
A xborot  hajm i  jih a tid a n   kichik,  m a z m u n   jih atid an   ch u q u r,  u n in g  
m a tn i  tu s h u n a rli  v a   so d d a  b o 'lish i  lozim .
K orxonani  a x b o ro t  bilan  t a ’m in la sh   t o 'g 'r i  a lo q a la r k o 'rin ish id a g i 
tu rli-tu m a n   a x b o ro t  oqim lari  v o sita sid a   a m a lg a   oshirilib,  u la r  aniq 
ish lab   ch iq a rish   v azifasin i  hal  e tis h   im k o n in i  beradi.
Z a m o n a v iy   y irik   k o rx o n a la rd a   a x b o ro t  h a jm i  m illio n   h u jja t 
s a trig a c h a   y e ta d i,  bu  o 'rin d a   b a rc h a   a x b o ro t  te z   q a y ta   ish lan ish i 
z a ru rlig in i  h a m   in o b a tg a   olish  z a ru r.  M a s a la n ,  a v ia tsiy a   zavodida 
k u n d alik  birlam chi  a x b o ro t  m illion  k o 'rs a tk ic h n i  tash k il  etad i.  B u n d ay  
s h a ro itd a   a x b o ro t  b ilan   ish la sh n i  ta s h k il  e tis h   b o 'y ic h a   q u y id ag i 
q a to r  m u a m m o la rn i  hal  e tish   lozim   bo'ladi:
-  m aq b u l  a x b o ro t  tizim in i  ish lab   chiqish;
-  a x b o ro t  o q im larin i  sh a k lla n tirish   u su lla rin i  ish lab   chiqish;
-  a x b o ro t  q ab u l  qilish  v a  y u b o rish n in g   m aq b u l  u su lla rin i  ta n ­
lash ;
-  ax b o ro tn i  sa q la sh   v a   izlash n i  ta sh k il  etish ;
-  ax b o ro tn i  q a y ta   ish la sh   ja ra y o n in i  m e x a n iz a ts iy a la s h   v a   av- 
to m a tla s h tir is h .
B u  y o 'n a lish d a   olib  b o riladigan  b a rc h a   ish la r  ax b o ro tn i  y ig 'ish  
v a   q a y ta   i s h l a s h n i n g   y a g o n a   u m u m d a v la t  tiz im in i  y a r a t i s h n i  
t a ’m in lash i  z a ru r.  A x b o ro tla r  y ig 'in d isi  m e n e jm e n tn in g   a x b o ro t  tiz i­
m ini  ta sh k il  e ta d i.