|
Ag Motulski (1959) Adamsni "tibbiy genetika unutilgan asoschisi"deb atadi.
Rossiyada VM Florinskiy irsiy kasalliklar muammolari ustida ishladi. U insoniyatni takomillashtirish bo'yicha o'z nuqtai nazarini bayon etdi. Biroq, bir qator taxminlar qarama-qarshi va noto'g'ri edi. Shu bilan birga, VM Florinskiy tibbiy genetika masalalarini ko'tarib chiqdi. Uning asarlarida u irsiy xususiyatlarni shakllantirish uchun atrof-muhitning ahamiyatini to'g'ri baholadi, oilaviy nikohlarning zararini ta'kidladi. Bu ko'plab patologik xususiyatlarning (kar-mute, albinizm) irsiy xususiyatini ko'rsatdi. Biroq, kitob o'sha paytdagi shifokorlar va biologlar orasida hech qanday javob topmadi, chunki olimlar hali bu g'oyalarni idrok etishga tayyor emaslar.
Inson genetikasi rivojiga eng katta hissa ingliz biologi F. Galton (Charlz Darvinning amakivachchasi) tomonidan amalga oshirildi. U birinchi navbatda insonning nasl-nasabini o'rganish uchun mavzu sifatida ko'rib chiqdi, uni o'rganish uchun genealogik, egizak va statistik usullarni qo'llashni oqladi va inson genetikasining kelajakdagi rivojlanishi uchun asos yaratdi. F. ning asosiy xatosi Galton, barcha eugenik tadbirlarda, insonning patologik genlaridan xalos bo'lishni emas, balki ko'proq iste'dodli, qobiliyatli odamlarni ko'paytirish uchun imtiyozli shart-sharoitlarni yaratib, inson populyatsiyalarida "yaxshi" genlarni ko'paytirishni tavsiya qildi.
Inson genetikasini o'rganishga katta hissa qo'shgan ingliz klinisyeri. Biologiya va kimyoni yaxshi biladigan Garrod. U birinchi navbatda genlar va fermentlar o'rtasidagi munosabatni topdi va bu bilimlarni patologik belgilarni o'rganishga qo'lladi, konjenital metabolik kasalliklarni topdi.
Adams va o'sha davrdagi boshqa tadqiqotchilarning asarlari ko'plab mutaxassislarning e'tiborini tortmadi, chunki irsiyat asosan o'simliklarda o'rganildi. Inson kuzatuvlari hisobga olinmagan. Shu bilan birga, Agar inson genetikasi bo'yicha tadqiqotlar natijalari G. Mendel va botanika materiallarida merosni o'rgangan boshqa olimlar tomonidan ma'lum bo'lsa, unda genetika qonunlarini kashf qilish va ularning tan olinishi ancha oldin sodir bo'lishi mumkin.
1865da Chexiya olimi G. Mendel no'xatdagi tajribalardagi matematik tavsif bilan chuqur va izchil ravishda duragaylarning birinchi avlodi, duragaylar avlodida irsiy xususiyatlarning bo'linishi va kombinatsiyasi uchun hukmronlik qonunlarini shakllantirdi. Bu eng muhim topilma muayyan belgilarning rivojlanishini belgilovchi irsiy omillar mavjudligini isbotladi. G. Mendel ishi 35 yil davomida o'rganilmagan.
1900da G. Mendel ishini bilmasdan bir - biridan mustaqil ravishda uchta botanik, turli ob'ektlarda uning kashfiyoti takrorlandi: Gollandiyadan De Frees-entera, haşhaş va durman bilan tajriba, Germaniyadan Correns-jo'xori, Avstriyadan Chermak-no'xat bilan. Shuning uchun, 1900 genetika tug'ilgan yili hisoblanadi. U bilan irsiyat o'rganish davri boshlandi, uning o'ziga xos xususiyati G. Mendel tomonidan ilgari taklif qilingan hibridologik usul, naslda ota-onalarning alohida xususiyatlarini meros qilib olishni tahlil qilish edi.
1905da G. V. Batson "genetika" atamasini taklif qildi va 1909da V. Johansen "gen" atamasini (yunoncha genlardan - tug'ilishdan, tug'ilishdan) irsiy omillarni ko'rsatish uchun taklif qildi. Bir kishining barcha genlarining jamiyati olim genotip deb nomlangan, tananing belgilari - fenotip.
1908da G. Hardy va V. Weinberg mendelevskiy qonunlari genlarni populyatsiyalarda tarqatish jarayonlarini (lotincha lotincha) tushuntirib berganligini ko'rsatdi. populus-aholi, odamlar). Olimlar 1919 yu. A. Filipchenko Rossiyada aholining genetik barqarorlik uchun shart-sharoitlar ta'riflaydi qonun shakllantirish Leningrad universitetida genetika birinchi kafedrasi tashkil etildi. Ayni paytda yosh N. I. Vavilov genetik qonunlardan birini shakllantirgan - irsiy o'zgaruvchanlikning homologik qatorlari qonuni.
N. K. Koltsov, yu. A. Filipchenko va Evgeniya dasturi doirasida boshqa olimlar iste'dod genetikasi bo'yicha ish olib bordilar. Ushbu tadqiqotlarda ba'zi uslubiy xatolar yuzaga keldi, ammo boshqa mamlakatlarda genetik tadqiqotlar bilan taqqoslaganda, eugenikaning gullab-yashnashi davrida olimlarimizning yondashuvlari ko'p jihatdan to'g'ri edi.
Shunday qilib, N. K. Koltsov va yu. A. Filipchenko shaxsiy qobiliyatlarni amalga oshirishda ijtimoiy muhitning ahamiyati haqida to'g'ri savol berdi. Ular butunlay inson zotini yaxshilash uchun zo'ravonlik yo'lini rad etdilar. SSSRda Evgeniy tadqiqotlari davrida taniqli shaxslarning qiziqarli nasl-nasabi to'plangan (A. S. Pushkin, L. N. Tolstoy, A. M. Gorkiy, F. I. Chaliapin va boshqalar).
20-x ning oxiri - 30-larning boshlanishi genetika rivojlanishida juda katta muvaffaqiyatlarga ega. Shu vaqtga kelib, irsiyatning umume'tirof etilgan xromosoma nazariyasi bo'ldi. T. Morgan va uning shogirdlari genlarning xromosomalarda lineer tartibda joylashganligini va debriyaj guruhlarini shakllantirganini eksperimental tarzda isbotladilar.
S. S. Chetverikovning (1926, 1929) nazariy va eksperimental ishlari aholining zamonaviy genetikasiga asos soldi. Ushbu bo'limni o'rganishga katta hissa qo'shgan R. Fisher (1931), S. Rayt (1932), N. P. Dubinina va D. D. Romashova (1932), J. J. R. va boshqalar.E. Haldane (1935) va boshqalar.Bir qator mamlakatlarda u boshlandi. tibbiy genetika rivojlanishi. Mamlakatimizda 1932-dan 1937-ga qadar bo'lgan tibbiy-genetik institutga alohida e'tibor qaratilgan bo'lib, unda irsiy moyilligi (diabet, gipertoniya, oshqozon yarasi va boshqalar) bo'lgan odamlarda va kasallikdagi miqdoriy belgilar keng o'rganilib, egizak tadqiqotlar markazi tashkil etildi.). Turli xil tadqiqot usullarini (klinik-genealogik, egizak, sitogenetik, populyatsion va statistik) to'g'ri qo'llash jamoaga genetikaning ilg'or chegaralarini egallash imkonini berdi.
20-30-yillarda irsiy kasalliklarni o'rganishga hissa qo'shgan iste'dodli klinisyen va genetikchi S. N. Davidenkov (1880-1961), shuningdek, mamlakatimizda birinchi bo'lib tibbiy-genetik maslahat o'tkazish va ushbu turdagi tibbiy yordam usullarini ishlab chiqish boshlandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
