Dilnavoz Yusupova

moddayi ruboiy
– to‗rtinchi misrada aytilmoqchi bo‗lgan fikr uchun 
ko‗prik vazifasini o‗taydi; 
4)
sintez
– xulosa.
Lekin bu unsurlarning doimiy mavjud bo‗lish talabi nisbiydir, ko‗pincha tezis va 
antitezisning o‗rniga faqat moddayi ruboiy va sintezning qo‗llanilganini kuzatish mumkin. 
Yuqorida keltirilgan ruboiyda ham oshiq kechinmalari, asosan, moddayi ruboiy tarzida 
berilgan.
Ruboiy o‗ziga xos maxsus vaznda yoziladi. Bu 
hazaj bahrining axrab va axram 
shajarasidir
. Bu haqda Navoiy «Mezon ul-avzon» asarida shunday yozadi: «
Ruboiy 
vaznikim, oni 
«
dubaytiy
»
va 
«
tarona
»
ham derlar, hazaj bahrining 
«
axram
»
va 
«
axrab
»
idin istixroj qilibdurlar va ul vaznedur asru xushoyanda va vaznedur bag‘oyat 
raboyanda
». Hazaj bahrining axrab shajarasi 12 vaznni, axram shajarasi yana 12 vaznni 
o‗z ichiga oladi va ushbu jami 24 vazn ruboiy vaznlari hisoblanadi.
Fors-tojik adabiyotida ruboiy janrida Umar Xayyom, Mirzo Abdulqodir Bedil 
shuhrat qozongan. O‗zbek she‘riyatida esa Alisher Navoiy va Zahiriddin Bobur ruboiylari 
juda mashhur bo‗ldi. Hozirgi zamon o‗zbek adabiyotida ham ruboiy yozish an‘anasi 
davom etadi. Masalan, M.Shayxzoda, A.Oripovning ruboiylari bor.
 
TUYUQ
(turk. «
his qilmoq
»
, 
«
tuymoq
») to‗rt misradan iborat mustaqil she‘r shakli 
bo‗lib, faqat turkiy xalqlar she‘riyatida qo‗llanilgan. Turkiy adabiyotdagi dastlabki tuyuq 
Lutfiy devonida uchraydi, lekin N.Mallayevning yozishicha, turkiy adabiyotda tuyuqning 
ilk namunalari 
Burhoniddin Sivosiy
tomonidan yaratilgan.
Tuyuq, aytilganidek, sof turkona janr. Uning uch muhim xususiyati bor: