Dilnavoz Yusupova


«Musulmon – musulmonga ko‘zgu»



Download 2,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet67/313
Sana16.03.2022
Hajmi2,95 Mb.
#495907
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   313
Bog'liq
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot.

«Musulmon – musulmonga ko‘zgu»
, – degan 
hadislari shoir tomonidan o‗ziga xos tarzda badiiy shaklga solingan.
Asl odamlik, odamiylik nimada degan savolga ulug‗ shoirning javobi: 
Muruvvat barcha bermakdur, yemak yo‘q,
Futuvvat barcha qilmoqdir, demak yo‘q.


97 
Demak, muruvvatli odam borini birovlarga beradi, o‗zi yemaydi, jo‗mard, mard, 
ya‘ni futuvvatli odam esa ko‗p ish qiladi, lekin qilgan ishi haqida hech kimga bir og‗iz 
ham gapirmaydi.
Navoiy quyidagi fardida o‗zining siniqligi – bechoraligini shu darajada tasvirlaydiki, 
siniqligini anglash uchun o‗shanchalik bechoralikni ko‗rish kerakligi anglashiladi: 
Men – sinuq, ko‘nglim – sinuq, sabrim uyi xud yerga past,
Bilmagay holim shikastin, ko‘rmagan muncha shikast.
Shoir fardlarida o‗zining ko‗nglini o‗rtagan, tuyg‗ulariga ta‘sir etgan holatlar 
mutoyibali yo‗sinda tasvirlangan o‗rinlar ham bor: 
Ul parikim, ani demishman yor,
Odamiylig‘din o‘zga barchasi bor.
MUAMMO
(arabcha, «
ko‘r qilingan
»

«
berkitilgan
») bir, ba‘zan esa ikki baytdan 
iborat mustaqil she‘r bo‗lib, 
a-a
yoki 
a-b
tarzida qofiyalanadi. Muammoda biror ism yoki 
narsa-buyum nomi berkitiladi. Berkitilgan so‗z shoirning turli-tuman ishoralari: 
ma‘nodosh yoki shakldosh so‗zlarni topish, bir tildagi so‗zning ikkinchi bir tildagi 
muodili 
(
ekvivalenti
)
ni
qo‗llash, so‗zlardagi ma‘lum bir harflarni tizib, yangi so‗z yasash, 
ba‘zan esa abjad hisobini ishlatib raqamlar asosida so‗z tuzish va boshqalar asosida 
topiladi. Muammoni yechish uchun dastavval asosiy e‘tiborni matnda ishora qilingan kalit 
so‗zga qaratish lozim bo‗ladi.
Turkiy adabiyotda muammo janri Alisher Navoiy ijodidan boshlangan. Uning 
«Xazoyin ul-maoniy» kulliyotida 52 ta muammo mavjud, ularning barchasi kulliyotdagi 
ikkinchi devon – «Navodir ush-shabob»ga kiritilgan.
Alisher Navoiy muammolari, asosan, bir baytli bo‗lib, faqat «Qosim» ismiga bitilgan 
muammogina 2 baytdan iborat.
Navoiyning ba‘zi muammolarini ko‗rib chiqsak: 


98 
Qasdi jonimg‘a chu mujgoning ikki saf tuzdi, 
Biri qosh yosi, biri g‘amzang o‘qin ko‘rguzdi.
Bu muammoda kalit so‗z «
فص
» – «saf» jumlasi orqali ko‗rsatilgan, matnda bu so‗z 
«ikki» so‗zi bilan keltirilishi uning yechimi ham ikkita ekanligiga ishora qiladi. Birinchi 
«saf»ga qosh yosi, ya‘ni «

Download 2,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish