Dilnavoz Yusupova

«Sabog‘a xitob»
(masnaviy, 1891-yil Istanbulda yozilgan, 280 misra) 
Publitsistikasi 

«Turkiston viloyati gazeti»ga yozgan qator xabarlari, maqolalari 
Nasriy asari

«Xo‗qandlik shoir Zokirjon Furqatning ahvoloti. O‗zi yozg‗oni» 
(«Furqatnoma» yoki «Sarguzashtnoma», 1891, «Turkiston viloyati gazeti») 
Tarjimalari 

«Hammomi xayol» 

«Chor darvesh» 

«Nuh manzar» 
Ilmiy asarlari 

---

304 

«To‗y tavsifi» 

«Gap ta‘rifida» 

«Aza tavsifi»

«Ilmi ash‘orning qoidayi avzoni» (She‘r ilmining o‗lchov qoidalari, aruz 
vazni haqida, adabiyotga havaskorlar uchun qo‗llanma) 
13.5. Zavqiy 
(1853 – 1921) 
Ubaydulloh Zavqiy 1853-yili Qo‗qon shahrining Qatag‗on dahasiga qarashli 
Shayxon mahallasida mahsido‗z kosib Muhammad Solih oilasida dunyoga kelgan. 
Bo‗lajak shoir dastlab mahallasidagi maktabda o‗qigan, so‗ng 1870 – 1874-yillarda 
shoirtabiat tog‗asi Muhammad Siddiq yordamida «Madrasayi Oliy» va «Madrasayi 
Chalpak»da tahsil ko‗rgan. Ayni vaqtda, ota kasbi mahsido‗zlikni o‗rganadi. Onasining 
vafot etishi, otasining falaj bo‗lib qolishi sababli ota kasbi – kosiblik bilan ro‗zg‗or 
tebratadi. Ma‘lum muddat Qo‗qon poyabzal rastasining xo‗jayini Mo‗minboy qo‗lida 
mirzalik ham qilgan. Shu xizmat taqozosi bilan Samarqand, Buxoro, Marg‗ilon, Andijon, 
O‗sh, Namangan, Xo‗jand, Toshkent kabi shaharlarda bo‗ladi. O‗sha paytlarda u 
Muqimiy, Muhyi, Furqat, Nisbat, Muhayyir kabi taniqli shoirlar bilan tanishdi, ular bilan 
adabiy majlislarda, mushoaralarda ishtirok etdi.
1890-yili tog‗asi Muhammad Siddiq bilan birga haj safariga chiqib olti oy davomida 
Turkiya va Arabiston mamlakatlarida bo‗ladi. Haj safaridan qaytgan shoir ota kasbini 
davom ettiradi va umrining oxirigacha badiiy ijod bilan shug‗ullanadi.
Haqgo‗yligi tufayli Zavqiy 1905-yilning avji yozida savdoda harom yo‗liga o‗tgan 46 
kishini fosh etib bitilgan