Diktantlar

Bay hám eshek
(Ertek)

Bir zamanlarda bir bay adam jasaǵan eken. Onıń úyiniń qasında baqshası bolıp, ol baqshada qudıq ta bar eken. Bay qudıqqa shıǵır qurıp, oǵan eshekti baylap, kún-túni shıǵırdı aylandırıp suw shıǵárıwǵa májbúrlepti. Eshek dem almawı ushın xojayını eshektiń moynına qońıraw baylaptı. Sóytip, eshek shıǵırdı aylandırǵan waqıtta qońırawlar sıńǵırlaydı eken. Eshek toqtaw boyına, olarda sessiz qaladı eken. Sonda bay terezeden basın shıǵarıp, eshekke qaray baqırǵanda, ol shıǵırdı aylandırıwǵa taǵı májbúr boladı eken.

Bir kúni baydıń úyiniń qasınan úsh jas jigit ótipti. Olar oǵada ash edi, sonday-aq olardıń qaltalarında da bir tiyin da aqshası joq edi. Olar baydıń eshegin urlamaqshı bolıptı.
Biraq bul isti bay sezbestey hám esitpestey, qońırawlar sıńǵırlap tura bergendey etip qalay islewge boladı?
Olar oylanıp, oylanıp eń aqırında bılay sheshipti: Birewi qudıqtıń qasında qalıp, joraları uzaqlap ketkenge shekem shıǵırdı aylandıra beretuǵın bolıpti.
Usılay islenipti.
Sóytip qalǵan jigit shıǵırdı túni menen aylandırıptı, qońırawları sıńǵırlay beripti. Eń aqırında ol sharshap boldırıp toqtaptı.
Qońırawlar bolsa úndemey qalıptı, bay sol waqıttıń ózinde terezeden basın shıǵarıptı. Ol eshektiń ornında qanday da bir adamnıń turǵanın kóripti. Úlken bir pıshaqtı qolına alıp, qudıqqa qaray juwırıptı.
Biyshara jigit qattı qorqıp ketipti, biraq onıń erteden tayarlanǵan juwabı tayar edi.
-Hayran qalmay-aq qoyıń, qádirli xojayın!-depti ol bayǵa. – Men siziń eshegińiz bolaman! Bunnan jigirma jıl burın bir jawız sıyqırshı meni eshekke aylandırıp qudıqtan suw shıǵarıwım kerek edi. Biraq meniń oqıǵan duwalarım biykarǵa ketpegen eken. Jaratqan alla meni taǵı adamǵa aylandırıp jiberdi! Meni jiberińiz miyrimli xojayın!
Bay oǵada tań qalıptı. Ol jigitke qayda ketseń, sonda ket dep jiberipti, oǵan taǵı eshek bolıp ketpew ushın hár kúni quday jolına duwa oqıp tur dep buyırıptı.
Kelesi kúni bay taǵı bir eshek satıp alıw ushın bazarǵa jónep ketipti.
Bay bazarǵa kelip, satıwǵa ákelingen óziniń eshegin birden tanıptı. Bay qorqıp ketip, bılay depti:
-Maǵan sol isiń de jeter! Endi maǵan pánt bere almaysań! Seni tanımaǵan birew satıp alaǵoysın,-degen eken. (Ertek, 298 sóz).

Bayan jobası:

1. 
   Bay eshekti qanday jumısqa jekken edi?
   
2. 
   Jigitler qanday sumlıq oyladı?
   

3.Eshektiń ornında qalǵan jigit baydı qalayınsha aldaydı?
4. Bazarda bay óziniń eshegin kórip qanday juwap aytadı?