Difraksion panjara

Difraksion panjara- bir-biridan bir xil masofada joylashgan juda ko’p sonli bir xil tirqishlar to’plami.

• 
  Panjara doimiysi(davri)-qo’shnitirqishlarorasidagi d masofa
  
• 
  Panjaradanto’lqino’tganda
  
  • 
    maksimumlarsharti: , ( m=0,1,2,…)
    
  • 
    minimumlarsharti: , (m=0,1,2,…)
    

• 
   
  

Difraksion panjara turlari:

• 
  Panjara uchun tanlangan plastinka xususiyatlariga qarab:
  
  • 
    O’tkazuvchi – plastinka parallel yoqli shaffof materialdan yasalgan bo’ladi(m-n:shisha)
    
  • 
    Qaytaruvchi-plastinka ko’zgu xususiyatiga ega bo’ladi.
    
• 
  Tirqishlar tortilgan yuza shakliga qarab:
  

a)yassi-yuza yassi tekislikdan iborat:

b)botiq-yuza sfera segmenti ko’rinishida.

• 
  Tirqishlar o’tkazish yo’nalishiga qarab:
  

a)bir o’lchovli-tirqishlar faqat bir yo’nalishda;

b)ko’p o’lchovli-m-n:ikki o’lchovli-tirqishlar ham absissa, ham ordinata o’qi yo’nalishida bo’ladi

Difraksion panjara xarakteristikalari:

• 
  Chiziqli dispersiya-uzunlikbirligigato’g’rikeladiganto’lqinuzunliklarningo’zgarishinixarakterlaydi:
  

,

• 
  Burchakdispersiyasi-difraksiyaburchagigaqarabto’lqinuzunligio’zgarisinixarakterlaydi:
  
• 
  Ajrataolishqobilyati:
  

=mN

• 
   
  

Difraksion panjarali asboblar:

• 
  Yassi panjarali asboblar:
  

Rasmda Ebertning gorizontal va vertikal sxemalari ko’rsatilgan. Bunda spektrni o’zgartirish panjarani o’z o’qi atrofida aylantirish orqali amalga oshiriladi. Ko’zguda qaytaruvchi sohalar belgilangan bo’ladi.

S
Sferik ko’zgu
fotoplastinka
DP

Yassi ko’zgu

DP

Botiq panjarali asboblar:

• 
  Botiq panjarali asboblar: