Deyiladi. Sug’urta hodisasi natijasidagi zarar miqdori oldindan ma’lum bo’lmaydi. Sug’urta hodisasi yuzaga kelishi natijasida sug’urtalovchi tomonidan to’lab beriladigan pul miqdori zarar qoplamasi deyiladi

Masala 9. Transport vositalarini boshqarishga qo‘yilgan shaxslar soni cheklanishi sharti bilan 1 yilga transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug‘urtasi shartnomasi tuzish uchun sug‘urta mukofotini hisoblang.
Bunda
SS = 5 500 000 so‘m
TB = 0.5
KT = 1.0
KBM = 0.9
KV = 1.4
KN = 1.0
KVZ = 1.25

Masala 10. Transport vositalarini boshqarishga qo‘yilgan shaxslar soni cheklanishi sharti bilan transport vositasidan mavsumiy foydalanish hisobga olingan holda transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug‘urtasi shartnomasi tuzish uchun sug‘urta mukofotini hisoblang.
Bunda
SS = 6 600 000 so‘m
TB = 0.6
KT = 0.8
KBM = 0.8
KV = 1.1
KS = 0.8
KN = 1.5
KVZ = 1.0
J: PR = CC x TB x KT x KBM x KV x KS x KN x KVZ/100
Sug‘urta mukofoti summasi = sug‘urta summasi x yillik bazaviy stavka x transport vositasidan foydalaniladigan hudud koeffitsienti x oldingi davrda sug‘urta hodisasi sodir bo‘lgan yoki bo‘lmaganligi koeffitsienti x haydovchining stajiga ko‘ra belgilanadigan koeffitsient x transport vositasidan mavsumiy foydalanish koeffitsienti x sug‘urta qildiruvchida oldingi 5 yilda qoida buzishlar sodir etilganlik koeffitsienti x haydovchining yoshiga qarab belgilanadigan koeffitsient : 100 = 6 600 000 x 0,6 x 0,8 x 0,8 x 1.1 x 0.8 x 1.5 x 1.0 : 100 = 33 454 so‘m

MAVZUGA OID MASALALAR VA ULARNI YECHISH USLUBI

1. Birgalikda sug’urta - deb sug’urta javobgarligining shunday tizimiga aytiladiki, unda ob’yekt bitta sug’urta shartnomasi orqali bir nechta sug’urta kompaniyalari(birgalikda sug’urta qiluvchilar) bilan birgalikda sug’urtalanadi.
Agar sug’urta shartnomasida buni inkor etuvchi bandlar keltirilmagan bo’lsa, sug’urtalovchilar sug’urtalanovchi oldida teng javobgardirlar.
Shuningdek qonunda sug’urtalovchilar sug’urtada javobgarlikni qabo’l qilib olgan qismigaga qarab sug’urtalanovchi oldida javobgar bo’lishlari mumkinligi nazarda tutilgan.
Bu sug’urta turida zararni qoplashda birinchi risk tizimi, proporsional javobgarlik tizimi, shuningdek franshiza qo’llanilishi mumkin.
Shuni alohida ta’kidlab o’tish kerakki birgalikda sug’urta shartnomalari kamdan-kam holatda uchraydi. Birinchidan, ularning xizmat ko’rsatishi ko’p mehnat talab qiladi chunki ularda sug’urtalovchining javobgarliklari ko’p bo’ladi. Ikkinchidan, ular sug’urtalovchining mavqeyini oshirmaydi, chunki bunday holatda shunday tasavvur hosil bo’ladiki sug’urtalovchi butun riskni to’laligicha o’z javobgarligiga olishni xohlamaydi yoki ololmaydi, bu esa o’z navbatida kompaniya imedjiga ta’sir qiladi.
Shu sababli katta risklar odatda birgalikda sug’urta sistemasi bo’yicha emas balki qayta sug’urtalash tizimi bo’yicha sug’urtalanadi, bu sug’urta tizimini keying bo’limlarda ko’rib o’timiz.
Masala 1. Bahosi 600000 so’m bo’lgan ob’yekt birgalikda sug’urta tizimi bo’yicha 3 ta sug’urtalovchi C₁, C₂, C₃ tomonidan sug’urtalandi , ularning ulushlari mos ravishda 250000 so’m, 150000 so’m va 100000 so’mga teng. Sug’urta hodisasi natijasida yuzaga kelgan zarar 200000 so’m. Agar proporsional javobgarlik tizimi qo’llanilsa har bir sug’urtalovchi to’laydigan sug’urta qoplamasini aniqlang.
Yechish. Dastlab birgalikda sug’urtalovchilarning umumiy javobgarlik miqdorini Sni aniqlaylik:
S=250000+150000+100000=500000(so’m)
Endi C₁ sug’urtalovchining sug’urta qoplamasi Sb₁ miqdorini aniqlaymiz:
Sb₁=_{ }
Xuddi shu tarzda C₂ va C₃ sug’urtalovchilarning sug’urta qoplamalari miqdorini mos ravishda aniqlaymiz:
Sb₂=_{ }
Sb₃=_{ }