Denov tadbirkorlik va pedagogika

Sindikat
- bu kartelь bitimining turli-tumanligi bo‘lib, tadbirkorlar- ning 
byurtmalarni kelishilgan holda taqsimlash, xom ashyoni xarid qilish yoki 
ishtirokchilar tomonidan ishlab chiqarilayotgan barcha mahsulotni yoki uni bir 
qismini (yagona sotish tarmog‘i yoki ishtirokchilardan bittasi orqa- li) sotish 
maqsadida tashkil qilingan birlashmasidir. Sindikat ishtirok- chilari o‘zlarining 
yuridik va ishlab chiqarish mustaqilliklarini, ba‘zida esa sindikatning sotish idorasi 
yoki jamiyat bilan bog‘lik shaxsiy sotish tarmoqlarini ham saqlab qoladilar .Bunda 
tijorat mustaqilligi qisman yo‘qoladi. Sindikat, qoidaga ko‘ra, ommaviy talab 
tovarlari, xususan ko‘mir, po‘lat, neftь, spirt, shakar, paxta kalavasi va h.k ni sotish 
bilan shug‘ullana- di. Sindiqat raqobot, hamda bozorni xududiy taqsimlanishini 
vaqtinchalik yumshatish yoki bartaraf qilish vositasi bo‘ladi. Sindikat bitimining 

---

77 
asosiy bandlari quyidagilardan iborat: ishlab chiqarish hajmi, narxlarni belgilash, 
mahsulotning sifati va navlari. 
Trest 
- bu birlashmada har xil korxonalar, o‘zlarining yuridik va xo‘jalik 
mustaqilliklarini yo‘kotgan holda, yagona ishlab chiqarish majmuasiga 
birlashadilar. Trestda korxonalar xo‘jalik faoliyatining barcha tomonlari 
birlashtiriladi. Trest ishlab chikarish faoliyatining nisbatan bir turdaligi bilan 
ajralib turadi. Bu shakl kombinatsiyalashgan ishlab chiqarish, masalan, xom 
ashyoni izchil ishlab chiqarishni tashkil qilish uchun qulaydir. Trestga kiruvchi 
barcha korxonalar yagona operativ boshqaruvni amalga oshiruvchi bitta bosh 
kompaniyaga bo‘ysunadilar. 
Kontsern
- bu mustaqil korxonalarning (odatda ishlab chiqarish 
xarakteridagi) birlashmasi, ular ishtirok etish, shaxsiy ittifoqlar, bitimlar, 
moliyalashtirish, ishlab chiqarishdagi yaqindan hamkorlik tizimi vasitasida 
bog‘lanadilar. Birlashgan korxonalar aktsiyadorlik jamiyati yoki o‘rtoklik 
shaklidagi yuridik shaxs bo‘lib qoladi. Kontsern o‘ziga kiruvchi kompaniyalar 
faoliyatini to‘liq nazorat qiladi. 
Konsortsium
- bu bir necha banklar yoki sanoat tashkilotlari o‘rtasidagi 
qarzlarni birgalikda joylashtirish, yirik moliyaviy yoki tijorat operatsiyalari, 
investitsion loyihalarni amalga oshirish uchun vaqtincha bitimdir.