Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti xalmuratov m. A


Mavzu. DUMG’AZA (UMURTQALARI (VERTEBRAE SACRALES) TUZILISHI VA RIVOJLANISH XUSUSIYATLARI (2 soat)



Download 0,5 Mb.
bet120/155
Sana29.05.2022
Hajmi0,5 Mb.
#616027
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   155
Bog'liq
Odam anatomiyasi DENOV 20222

Mavzu. DUMG’AZA (UMURTQALARI (VERTEBRAE SACRALES) TUZILISHI VA RIVOJLANISH XUSUSIYATLARI (2 soat)
Kerakli materiallar va jihozlar: (material va jihozlar ikkita talabaga bir komplekt (to‘plam) tayyorlanadi):
1. Odam dumg`azatuzilishi tarqatma materiallari.
2. Odam tanasi dumg`azatuzilishi mulyajlari.
3. Lupa.
4. Mikroskop.
Vazifa
Odamning dumg`azatuzilishini o’rganish, tarqatma materiallardan foydalanib dumg`azatuzilishini ko‘rib chiqish.
17-25 yoshga borib o’zaro qo’shilib, bitta butun dumg’aza suyagi (os sacrum) ni vujudga keltiradi. Bu ham odamning kertikal holatga o’tishi bilan gavda og’irligining dumg’aza umurtqalariga tushishi natijasida hosil bo’lgan. Dumg’aza suyagi uchburchak shaklidadir. Uning serbarqismi -tubi (asosi-basis ossis sacri) bor. Ana shu qismining ikki yonboshida esa tepa bo’g’im o’sig’i (processus articulares superior) joylashgan. Suyakning pastga, oldinga qaragan uchi (apex ossis sacri) mavjud. Dumg’aza suyagi tubi bilan 5-bel umurtqasining tanasiga birlashadi. Dumg’aza suyagining oldingi chanoq sathi (faciea pelvina) tekis va yoysimon bukilgan, bu yerdan to’rtta oldingi teshiklar (foramina sacralia pelvina) va ko’ndalang joylashgan chiziq (lineae transversae) lar ko’rinib turadi. Dumg’azaning orqa yuzasi g’adir-budur bo’rtib chiqqan, bu yerda umurtqa o’siqlarining o’zaro suyaklanib ketishidan hosil bo’lgan 5 ta qirra va dumg’azaning orqa to’rtta juft teshiklari (foramina sacralis dorsalis) ko’zga tashlanadi. Jumladan, o’tkir qirrali o’siqlarning birlashishidan dumg’azaning o’tkir qirrasi (crista sacralis mediana), bo’ im o’siqlarining birlashishidan osil bo’lgan oraliq qirrasi (crista sacralis intermedia -orqa teshiklarning tashqi tomonida joylashgan) ko’rinadi. Nihoyat umurtqalarning ko’ndalang o’siq qoldiqlari yig’indisidan dumg’aza suyagi orqa yuzasining eng chetida joylashgan lateral qirra (crista sacralis lateralis) larni ko’rish mumkin. Qirralarning tashqi tomonida muskullar yopishadigan dumg’aza g’adir-buduri (tuberosiras sacralis) joylashgan. Dumg’aza tubining yon qismida (partes lateralis) o’siqlarning qovurg’a qoldiqlari bilan o’zaro qo’shilib ketishidan paydo bo’lgan quloqsimon yuza (fasies auricularis) bor, u chanoq suyagining ana shunday yuzasi bilan bo’g’im hosil qilib, qo’shilib turadi. (Chanoq suyaklarining birlashuviga qaralsin). Dumg’aza umurtqalari teshiklari o’zaro qo’shilib, dumg’aza kanali (canalis sacralis) ni hosil qiladi. Dumg’aza kanalining pastki teshigi (hiatus sacralis) ni ikkala tomonidan chiqib turadigan o’siqchalar (cornusacrale) hosil qiladi. Ayollarning dumg’aza suyagi kenroq, kaltaroq va kamroq bukilgan bo’lishi bilan erkaklar dumg’azasidan ajralib turadi.

4- mashg’ulot.



Download 0,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish