Demografiy a

Ijtimoiy omillar.
Aholi migratsiyasini keltirib chiqaruvchi omillar ichida ijtimoiy omillar ham 
kattagina ahamiyat kasb etadi. L.L. Ribakovskiy migratsiyaning ijtimoiy omillari deganda migratsion 
jarayonga ma‘naviy omillarning ta‘sirini tushunadi.
10
M.Q. Qoraxonov migratsion jarayondagi ijtimoiy omillarni kishilarning malakasi va ma‘umoti 
qanchalik yuqori darajada bo‘lsa, uning migratsion harakatchanligi (mobilligi) shunchalik tez va u 
ongli ravishda malakasidan samarali foydalanish mumki bo‘lgan joyni qidiradi.
11
Shu jumladan o‘qish 
va kasbiy malakani oshirish maqsadlari ham ko‘plab kishilarni, ayniqsa yoshlarni migratsiya 
qilishlariga sabab bo‘ladi. 
Ijtimoiy omillar ichida etnik omillar ham o‘ziga xos mavqega ega. Etnik omillarga- aholining 
an‘analari, urf-odatlari, tili, turmush tarzi kabilarni kiritish mumkin. Ularning har biri migratsiya 
jarayonini jadallashtirishi yoki sekinlashtirish mumkin. Jumladan, o‘zbek xalqining tarixan o‘troqligi, 
o‘z tug‘ilgan va o‘sgan joyiga bog‘liqligi, o‘rgangan qadriyatlari va turmush tarzini o‘zgartirishga 
moyil emasligi tufayli sobiq Ittifoqdagi boshqa xalqlar ichida eng sust migratsion harakatchanlii bilan 
ajralib turadi. Biroq so‘ngi bir necha yil ichida migrantlar tarkibida o‘zbeklar salmog‘ining tobora ortib 
borayotganligini ko‘rish mumkin. Til omili ham migratsiyaga sezilarli ta‘sir etadi. Kishilarning til 
bilish bilmasligi ham ularning migratsiya qilishiga yoki migratsiyadan tiyilib turishiga sabab bo‘ladi. 
Misol uchun 1989 yilda o‘zbek tiliga ―Davlat tili‖ maqomining berilishi va davlat rasmiy idoralarida 
o‘zbek tilida ish yuritishning lozimligi ta‘minlanishi natijasida o‘zbek tilini o‘rganishni hohlamagan 
yoki o‘rganmagan kishilarning boshqa hududlarga migratsiya qilishlariga sabab bo‘ldi.